Konut fiyatlarının, inşaat malzemesi maliyetlerinden daha fazla arttığına işaret edilen Türkiye İMSAD’ın sektör analizinde, kredi faizlerindeki artış ve siyasi istikrar beklentisinin konut fiyatlarını yükselten önemli nedenlerden biri olduğu belirtildi.

Türkiye İMSAD Başkanı Dündar Yetişener’in belirttiğine göre,  konut satışlarındaki gerilemenin nedenleri;

• Yükselen arsa fiyatları ve  kredi faizlerinde yaşanan artış konut talebini sınırlandırdı. Tüketici üzerinde çok etkili olan döviz kurlarındaki ani artışlar, hem tüketici güvenini hem de konut alım iştahını olumsuz etkiledi. 2014’ün seçim yılı olması, ekonomide ve siyasette istikrar beklentisi yarattı ve tüketicinin konut talebini ertelemesinde önemli bir etken oldu. Bununla birlikte siyasi belirsizliklerin ortadan kalması nedeniyle piyasaların beklentisi yılın son çeyreğinde konut pazarının canlanacağı yönünde. Türkiye İMSAD’ın periyodik olarak her ay yayınladığı sektör raporunun 2014 Ağustos verilerine göre, konut satışları 2014 Temmuz ayında yaşanan yüzde 20,2 oranına ulaşan keskin düşüşle birlikte yılın ilk yedi ayında yüzde 9,7 oranında geriledi. Aynı dönemde yeni konut fiyatlarındaki fiyat artışı ise yüzde 5,2 oldu. İnşaat sektöründeki gerilemeye paralel olarak inşaat malzemeleri alt sektörlerinde de 2014 Haziran ayında üretim azaldı. Son dönemlerde malzeme sektörünün büyümesinde önemli payı olan ihracat artışı durağanlaştı, buna karşın ithalat 10 milyar doların altına düştü. Bu veriler inşaat malzemelerinin, ihracatın ithalatı karşıladığı başlıca sektörlerin başında yer almayı sürdürdüğünü bir kez daha teyit etti.

Küresel krizin olumsuz etkilerinin yaşandığı 2009 yılından başlayarak 2014 yılına kadar geçen 4,5 yıllık dönemde İnşaat Malzemesi Maliyetleri, Konut Fiyatları ve Konut Satışları ile ilgili gelişmelerin değerlendirildiği Türkiye İMSAD’ın sektörel analiz çalışmasında ise inşaat malzemelerindeki maliyet artışının konut satış fiyatlarının altında olduğu görüldü. 

Dündar Yetişener: “Konut fiyatları, inşaat malzemesi maliyetlerinden daha fazla artıyor”

Konut fiyatlarının artışında  inşaat malzemesi maliyetlerindeki artışın birinci derecede etkili olmadığını belirten Türkiye İMSAD Başkanı Dündar Yetişener, kurum olarak bu konuda yaptıkları sektörel analiz çalışmasına dayanarak konut fiyatlarının inşaat malzemeleri maliyetlerinden daha fazla arttığını söyledi. Yetişener, sözlerine şöyle devam etti: "Türkiye’de konut maliyetlerini artıran en önemli unsurlar arasında, arz-talep dengesine dayanan ve bugün çok zor bulunması nedeniyle yükselen arsa fiyatları olduğunu belirtmek gerekir. Bu yıl kredi faizlerinde yaşanan artış da konut talebini sınırlamıştır. Tüketici üzerinde çok etkili olan döviz kurlarındaki ani artışlar ise hem tüketicinin güvenini hem de konut alım iştahını olumsuz etkilemiştir. Bu yıl ülke olarak yaşadığımız seçim atmosferi dolayısıyla oluşan ekonomi ve siyasi istikrar beklentisi de tüketicinin konut talebini ertelemesinde önemli bir etken olmuştur. Ancak siyasi belirsizliklerin ortadan kalması nedeniyle piyasaların beklentisi, yılın son çeyreğinde konut pazarının canlanacağı yönündedir.”

İnşaat malzemeleri alt sektörlerinde üretim geriledi

Türkiye İMSAD’ın 2014 Ağustos Aylık Sektör raporuna göre, 2014 Haziran ayında önemli inşaat malzemesi alt sektörlerinde gerçekleşen üretim, geçen yılın aynı ayına göre geriledi. İnşaat malzemeleri içinde önemli yer tutan çimento yüzde 5,3, hazır beton yüzde 10,6, düz cam yüzde 11,3, taş ve mermerler yüzde 16,6 ve plastik inşaat malzemeleri üretimi ise yüzde 2,9 oranında geriledi. Yılın ikinci çeyreğinde, inşaat malzemeleri sanayindeki üretimde zayıf bir büyüme görüldü.

İhracat artışı durağanlaştı, ithalat 10 milyar doların altına indi

Aynı raporda yer alan verilere göre, 2014 Haziran ayında inşaat malzemesi ihracatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 0,7 oranında arttı ve 1,76 milyar dolar oldu. Böylece 2014 yılının ilk altı ayında inşaat malzemeleri ihracatı 10,99 milyar dolar olarak gerçekleşti ve yüzde 4,1 oranında artış gösterdi. Yılın ilk 6 ayından bu yana devam eden inşaat malzemesi ithalatındaki gerileme ise Haziran ayında da sürdü ve 9,9 milyar dolara indi.

İlk yedi ayda konut satışları yüzde 9,7 oranında düştü

Raporda yer alan verilere göre, Türkiye’de konut satışlarında 2014’ün ilk aylarında görülen artışa karşın Temmuz ayında keskin bir küçülme yaşandı ve yüzde 20,2 oranında geriledi. Ocak-Temmuz dönemini kapsayan yılın ilk yedi ayda ise Türkiye’de konut satışları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9,7 oranında gerileyerek 609 bin 877 adet oldu. Konut satışlarındaki gerilemenin yaz aylarında arttığı görüldü.

Yeni konut fiyatlarında 7 aylık artış yüzde 5,2 oldu

Yeni konut fiyatlarındaki artış ise 2014’te yavaşladı. Yılın ilk yedi ayında Türkiye’de yeni yapılan konutların fiyatları sadece yüzde 5,2 oranında arttı. Son olarak Temmuz ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10,8 oranında geriledi. Öte yandan son bir yılda yeni konut fiyatlarında en yüksek artış ise önceki aylarda olduğu gibi yüzde 12,2 oranı ile 3+1 tipi konutlarda görüldü.

Konut kredisi faizlerinde geç gelen gerileme

Konut kredisi aylık ortalama faiz oranları 2014 yılının ilk çeyrek döneminde artış eğilimi içine girmiş ve Mart ayında yüzde 1,10’a kadar yükselmişti. Nisan ayında ise durağanlaşan konut faiz oranları Mayıs ayından itibaren geriledi. Ortalama aylık konut kredisi faizi Haziran ayında yüzde 1,05’e, Temmuz ayında ise yüzde 1,02’ye indi. Ağustos ayında kademeli gerilemenin sürdüğü faiz ortalama oranı yüzde 1,0 olarak gerçekleşti. Bu oranın faizlerde gelinebilecek en son oran olduğu tahmin ediliyor.

İnşaat maliyetleri ve konut fiyatlarının seyri

Türkiye İMSAD’ın TÜİK ve TCMB verilerine dayanarak yaptığı Konut Fiyatları, İnşaat Maliyetleri ve İnşaat Malzemesi Fiyatları sektörel analiz çalışmasına göre, konut satışlarında ve konut talebindeki gerilemede, konut fiyatlarındaki artış etkili değil. Analizde, konut fiyatlarındaki artışın temel nedenlerinin başında çok yüksek arsa fiyatları ve kentsel dönüşüm nedeni ile müteahhitlerin katlandığı ilave maliyetler olduğu belirtiliyor. Analize göre; 2013 yılının ilk çeyrek döneminde inşaat malzemeleri maliyeti bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,9 oranında artarken, konut fiyatlarındaki artış yüzde 11,9 oldu. Kredi faizinin yüzde 9,5 oranında seyrettiği bu dönemde, konut satışları yüzde 89,1 oranında arttı ve 273,919 adet konut satışı gerçekleşti.

2014 yılının ilk ve ikinci çeyrek dönemlerinde de benzer bir seyir yaşandı. İnşaat malzemeleri maliyetleri 2014 yılının ilk çeyreğinde 12,1, ikinci çeyreğinde 11,9 oranında artış gösterirken, konut fiyatları 13,1 ve 13,6 oranında artış gösterdi. Konut kredi faizlerinin yüzde 12,4 ve 12,9 oranında seyrettiği bu dönemde, konut satışları 5,9 ve 9,5 oranında düştü ve ilk çeyrekte 257 bin 853 adet, ikinci çeyrekte ise 266 bin 923 adet konut satıldı.