1985 yılında İbrahim Tütenyurd Mimarlık Atelyesi olarak temelleri atılan Orson Mimarlık, ülkemizin önemli projelerinde imzasına rastladığımız bir ofis. Turizm yatırımlarının yanı sıra, AVM, konut, iş merkezi gibi farklı alanlarda çalışan ofisin son projelerini ve sektöre dair izlenimlerini Orson Mimarlık Kurucusu - Yüksek Mimar İbrahim Tütenyurd ile konuştuk.

Sonat Tütenyurd, 1995 yılında başladığı mimarlık fakültesini 2000 yılında tamamladı. O tarihten itibaren de, aile şirketleri olan Orson Mimarlık Mimarlık Atelyesi'nde mimari tasarım çalışmalarına devam ediyor. Mimarlık eğitimi ve sektörün kalifiye eleman durumuna dair değerlendirmelerini aldığımız genç mimar Sonat Tütenyurd: "Babam İbrahim Tütenyurd ile benim eğitim aldığım dönemi kıyasladığımızda, ne yazık ki arada ciddi bir uçurum olduğunu görüyoruz. Önceki dönemlerde, teknoloji ve imkanlar daha kısıtlı olmasına rağmen kesinlikle çok daha donanımlı mimarlar yetiştiren bir mimarlık eğitimi anlayışı olduğunu görüyoruz. Şimdi ki gibi puanlama sistemi ile değil, tamamiyle mimar olmayı hedeflemiş insanların ulaşabildiği bir eğitim anlayışı varmış. Ayrıca, eğitimlerine başladıkları ilk yıldan itibaren sahaya indiklerini ve inşaatın her aşamasını izlediklerini biliyoruz. Ben, babam mimar olduğu için şanslıydım. Onunla çekirdekten yetişme, inşaat ve mimariyi yakından izleme imkanım oldu. 4-5 yıl boyunca sadece fakültede eğitim görüp, mimarlık yapılabileceğini düşününen arkadaşların olması ve eğitim sisteminin buna yapıcı bir çözüm bulmayışı, ne yazık ki mimarlık sektörü adına oldakça olumsuz bir bakış açısı" diye konuştu.   

Orson Mimarlık hakkında bilgi alabilir miyiz?

İbrahim Tütenyurd: Çalışmalarıma ilk olarak 1985 yılında İbrahim Tütenyurd Mimarlık Atelyesi olarak başladım. 1987 Şubat ayında isim değişikliğine geçtim ve çocuklarımın isimlerinin baş hecelerinin birleşimden doğan Orson Mimarlık Mimarlık Atelyesi'ni kurmuş olduk. Bizim meslekte vardır genelde, çocuklarınızın da mesleğinizi devam ettireceği hayali. Ben de biraz bu hayalden yola çıkarak böyle bir isim değişikliğine gittim. Sonraki yıllarda kızım da benim izimden gitti ve mimar oldu. Sonat  Tütenyurd, şimdi mimiri çalışmalarımızı birlikte sürdürüyoruz. 

Projelerinizden bahseder misiniz?

Orson Mimarlık, ağırlıklı olarak turizm tesislerine yönelik çalışıyoruz. 1985 yılında ofisimizin ilk projesi Beyazıt'ta 5 yıldız bir oteldi. Sonra ardarda çeşitli otel ve turizm tesisi yatırımlarının projeleri gelmeye devam etti. Halen de otel tasarımları çalışmalarımız arasında önemli bir paya sahiptir. 

"Oteller, iyi organize edilmesi gereken yatırımlardır" 

Otel projeleri, piyasa hareketlerinden en çabuk etkilenen yatırımların başında geliyor. Turizm tesisi yatırımları aslında oldukça önemlidir. Çünkü hem iş kaynağı sağlar, hem ülke açısından prestijli yatırımlardır hem de bulundukları bölgeye değer katma gibi önemli görevleri üstlenmektedirler. Bundan dolayı otel yatırımlarının oldukça iyi organize edilmesi ve planlanması gerekmektedir. 

"1990'lı yıllar itibariyle yaşanan krizler yatırımlara ve mimarlığa da etki etti"

Dünyada ve ülkemizde 1990'lardan bugüne yaşanan çeşitili krizler, yatırımcılara tabir-i caizse "yumurtaları aynı sepete koymama" kararı aldırdı. Böylece çalıştığımız yatırımcıların bazıları o günlerde "farklı/yeni" yatırım olma özelliği taşıyan iş merkezleri ve AVM gibi projelere yöneldi. Haliyle mimarlıkta yeni bir yola girdi. Ancak, günümüzde AVM yatırımalarının olumsuz bir yolda ilerlediğini görmek mümkün. 

Nedir bu olumsuzluklar?

AVM yatırımları plansız ilerledi. Şuan, 1 km'lik bir alan içerisinde bile çok sayıda AVM'ye rastlamak mümkün. Böyle olmamalı... Şehirlerin, bölgelerin planlı ilerleyebilmesi, çağdaş kentlerin oluşturulması için doğru fizibilete çalışmaları yapılmalıdır. Bunu sadece plansız ilerlemiş olan AVM yatırımları için söylemiyorum, tüm yapılaşmalarda planlı fizibilite yapmak çok önemlidir. 

"Plansız şehirler, ciddi kaynak israfı anlamına da geliyor"

Bir bölgede inşaat yaparken, o lokasyonda neye ihtiyaç olduğu, önümüzdeki süreçte bölgede nasıl bir değiş izleneceği konularının irdelenmesi çok önemlidir. Gelişmiş ülkeler bunu yapmış ve başarıya ulaşmıştır. Türkiye'de de bu bilinci hızla geliştirmemiz, inşaat ve mimarinin her aşamasında uygulamaya almamız gerekiyor. Aksi takdirde ülkemiz plansız yapılaşmaya devam edecek, atıl yatırımların sayısı artmaya devam edecektir. Bu sadece kötü şehir anlamına gelmiyor, aynı zamanda ciddi kaynak israfına neden oluyor. Biz bu yaklaşımla çalışan bir mimarlık ofisi değiliz. Çok sayıda firmaya danışmanlık hizmetleri de veriyoruz. Bir yatırımın sadece hayat bulması değil bizim için önemli olan... Mutlaka konumlandığı lokasyon ve oraya neler kazandıracağı konusuna dikkat ediyoruz. Bu bakış açısı ile örtüşmeyen çalışmalar da bulunmayı tercih etmiyoruz. 

Kentsel dönüşüm konusunda ne düşünüyorsunuz?

Kentsel dönüşüm kuşkusuz ülkemizde atılması gereken bir adımdı. Kentsel dönüşümün en ilgi gördüğü ve bizim de çalştığımız bölgelerden biri olan Kadıköy özelinde baktığımızda şuan 1.400'e yakın projenin Belediye'den onay beklediiğini biliyoruz. Bu rakamın artacağını da öngörüyorum. Rakam böyle yüksek olduğu ve artmaya devam edeceği için sorunlar doğacaktır. Çünkü, söz konusu alanlar için düşünülen çalışmalar sadece konut üzerine. Böyle olunca ciddi oranda konut fazla üretilmiş oluyor. Oysa ki böyle olmamalı... Hedefimiz, bütüncül ve sağlıklı şehirleşmeler geliştirmek olmalı. 

"Müteahhit, yatırımcı proje üreteceği lokasyonu yakından tanımalı"

Çalıştığı lokasyonu tanımayan müteahhitlerin de olumsuzluk yarattığını düşünüyorum. Bunu, bulunduğumuz Kadıköy bölgesinde yakından gözlemleme imkanım olduğu gibi, İstanbul'un değer artışı yüksek pek çok noktasında aynı durumun yaşandığını biliyorum. Müteahhit / yatırımcı proje üreteceği bölgeyi yakından tanımalı. Aksi takdirde, proje hakkıyla yapılamadığı gibi, alıcıların mağdur olduğu durumlar da ortaya çıkabiliyor.