TOKİ, Türkiye'nin konut üretim fabrikası gibi çalışıyor. 81 ilde 3 bin 116 şantiyesi bulunan idare, 2016'da 60 bin konut üreterek tarihi rekorunu kırmaya hazırlanıyor. Dar ve orta gelirliyi ev sahibi yapmak için çalışan Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Türkiye'nin konut üretim fabrikası gibi. 81 ilde 3 bin 116 şantiyesi bulunan, 52 bin kişiye istihdam sağlayan idare, 14 yılda 65 milyon 50 bin metrekare konut üretti. 2016'da ise 60 bin konut üreterek tarihi rekorunu kırmaya hazırlanıyor. İdarenin başına 1.5 yıl önce geçen ve felsefeyi değiştiren TOKİ Başkanı Mehmet Ergün Turan ile bir araya geldik. Hem idaredeki değişimi hem de yeni projelerini konuştuk… 

 TOKİ 14 yılda ne kadar konut üretti? 

İdare 1984'te kuruldu. 18 yıl boyunca 43 bin konut üretildi. 2002'den sonra başlayan süreçte 678 bin 783 konut yapıldı. Yani her yıl 50 bine yakın konut imal edildi. Burası alt ve orta gelir grubundaki vatandaşları konut sahibi yapmak için yegâne kurumlardan biri. Erişilebilir bir peşinatla, kira öder gibi vatandaşlarımızı ev sahibi yapıyoruz. 2015 hedefimiz 50 bin konut. Neredeyse tamamına yakını alt ve orta gelir grubuna üretiliyor. 2016 hedefimiz asgari 60 bin konut. TOKİ tarihinin rekorunu kıracağız. 2023 hedefimiz 1 milyon 200 bin konut. 

 Eskiden lüks konutlar da yapardınız. Artık o segmentte yoksunuz… 

Onlar bizim finansman konutlarımızdı. Yani alt ve orta gelir grubuna konut üretmek için gerekli kaynağı oradan sağlardık. Finansman konutları geçmişte üretimimizin yüzde 15'ine denk gelirdi. Bu oran yüzde 8'ler mertebesine düştü. 

YENİ ŞEHİRLER İNŞA EDİYORUZ 

 Kaç şantiyeniz var? 

Şu anda 81 vilayette 3.116 (678.783 konut, 7.781 sosyal yaşam projesi) şantiyemiz var. TOKİ şantiyelerinde sigortalı 52 bin kişi çalışıyor. Burası toplam konut üretiminin yüzde 8'ini gerçekleştiriyor. 2002'den bu yana piyasaya eskale edilmiş rakam yaklaşık 130 milyar TL. 

 Kuruma geldikten sonra bir felsefe değişikliği yaptınız. Biraz anlatır mısınız? 

Konutlar talebe göre üretiliyor. Eskiden kişi başı milli gelir 2.000-2.500 dolar seviyesindeydi. Ekonomideki refah artışıyla birlikte bu rakam 10.000 doları geçti. Vatandaşların beklentileri de değişti. Barınma merkezi anlayışından yeni yaşam alanları oluşturma anlayışına geçtik. 

 Yeni konseptte yaptığınız konut inşaatları başladı mı? 

Manisa'da OSB'de 5.500 konutluk şehir kuruyoruz. Gaziantep'te 55-60 bin konutluk Kuzey Antep projesine başlıyoruz. Urfa'da yeni konseptle evler yapıyoruz. Diyarbakır Üçkuyular'da ihale ettiğimiz konutlar var. 

EMEKLİLERE POZİTİF AYRIMCILIK YAPIYORUZ

Çok ses getiren emekliler için yaptığınız projeye talep nasıl? 

25 şehirde emekli dernekleriyle görüştük. Konut almak isteyen emekliler, valilikler aracılığıyla bize müracaat edebilir. Talebin çok olduğu yerlerde konut projelerimizden emeklilere yüzde 25 kontenjan sağlıyoruz. Batman'da bu kapsamda bin 472 konutu teslim ettik. Ankara Mamak'taki projemizde emeklilerimize kontenjan tanıyacağız. Tek şartımız emekli kimlik kartlarıyla bize başvurmaları. Emeklilerimize bir de uyarıda bulunmak istiyorum: Bazı kişilerin dernek kurup, emeklilere 'TOKİ'yle anlaştık, paranızı buraya yatırın' dediklerini duyuyoruz. Bu tür simsarlara itibar edilmesin.

BİZİM SEGMENTTE BALON YOK, TALEP PATLAMASI VAR

 Türkiye'de konutların yüzde 8'ini siz üretiyorsunuz. Satışlar nasıl? Sektörde belirsizlik var mı? 

8 ayda 30 bine yakın konut sattık. Bizim bulunduğumuz segmette balon yok, talep patlaması var. Bizden ev alanlar yatırımcı değil, ihtiyacı olan insanlar. Talebe göre üretim yapıyoruz. Belki diğer segmentlerde bir daralma olabilir ama oradaki arkadaşlarımız bizden daha tercübeli. Piyasada arz-talebe göre kendilerini regüle edeceklerini düşünüyorum. Bakın, geçtiğimiz günlerde muhalefet milletvekilleri bir soru önergesi vererek, TOKİ'nin elinde kalan 120 bin konut olduğunu, bunların yurt yapılmasını istedi. Biz de hiçbir zaman 2 binden fazla konut olmaz. Yani TOKİ stoklu çalışan bir kurum değildir. Ürettiği konutları yüzde 100'e varan oranda satan bir kurumdur.

İSTANBUL' DA BEŞ İLÇEYİ DÖNÜŞTÜRÜYORUZ

Kaç ilde kentsel dönüşüm projeleri gerçekleştiriyorsunuz? 

53 şehirde kentsel dönüşüm projeleri yapıyoruz. Kentsel dönüşümde her şeyden önce, tarihi ve kültürel dokuyu koruyarak, riskli alanlarda oluşan tehditleri ortadan kaldırıcı adımlar atmayı ve yerinde dönüşümü amaçlıyoruz. Dönüşüm projelerini devletin sosyal yükümlülüğü olarak görüyoruz. Kentsel dönüşüm projelerinde anahtar kurumuz. Dar gelirli vatandaşları sağlıksız ve plansız gecekondulardan çıkarıp, modern konutlara sahip olabilmeleri amacıyla bu projeleri sübvanse ediyoruz. Sadece Uşak'ta gerçekleştirdiğimiz projenin bedeli 420 milyon TL. Nevşehir'de büyük bir projemiz var. Niğde, Trabzon, Çankırı, Muş, Adana gibi birçok ilde konut yapıyoruz.

KAR KURULUŞU DEÐİLİZ

Sağlıksız yapı stokunun önemli bölümü İstanbul'da. Burada dönüşüm projeleriniz var mı? 

İstanbul ofisimizi güçlendirdik adeta iki merkezli yapı gibi çalışıyoruz. Yerinde kentsel dönüşüm yapıyoruz. Güngören, Bağcılar, Üsküdar, Gaziosmanpaşa ve Esenler'de projelerimiz var. Mesela, Güngören- Tozkoparan'da 5 bin 800 konutu dönüştüreceğiz. Sütlüce'de çok iyi bir projemiz var. İstanbul için yeni bir başlık açtık. Bu arada ne konut ne de dönüşüm yaparken para kazanıyoruz. TOKİ, devletin sübvansiyonuyla işini yapar. Biz bu işlerden kâr etmeyiz.

HER ŞEHRE BİR STADYUM

 TOKİ'nin stadyum projeleri ne durumda?

UEFA standartlarına uygun "akıllı ve ekolojik" stadyumlar inşa ediyoruz. Şu anda 16 ilde, 450 bin koltuk kapasiteli stat inşaatlarımız sürüyor. Hedefimiz önümüzdeki yıllarda her ile en az bir stat yapmak. Dünya ölçeğinde hiçbir ülkede böyle bir üretim kapasitesi yok. Trabzon'da inşa edilen Akyazı Spor Kompleksi Stadyumu, çatı sistemiyle, Türkiye'nin kendini temizleyen ve hava kirliliğini gideren ilk stadyumu olacak. Stadyumun çatısı, "çevre temizleyen kaplama sisteminin" uygulandığı "Smart Roof" özelliğinde inşa edilecek. Böylelikle stadın çatısında, 245 dönümlük yeşil alana eşdeğer oranda hava temizleme gücü bulunacak.

Bu oran yaklaşık 2 bin 500 aracın yarattığı hava kirliliğini temizleme kapasitesine denk düşüyor. Sivas, Antalya ve Hatay'da inşasının sürdüğü ekolojik ve akıllı stadyumlar enerjilerini kendileri üretecek. Türkiye'nin ilk ekolojik stadyumu özelliğine sahip olan 25 bin seyirci kapasiteli Sivas stadyumu inşa ediliyor. Kendi enerjisini üreterek, enerji maliyetini minimuma indirecek statta, yağmur suyu depolanarak sulama amaçlı da kullanılabilecek. Yılsonuna kadar Sivas Stadyumu teslim edilmiş olacak. Antalya'da inşa edilen 33 bin seyirci kapasiteli Antalya Stadyumu da Türkiye'nin en büyük çatı üstü güneş enerjisi sistemine sahip olacak.

25 bin seyirci kapasiteli Hatay stadyumu da kendi elektriğini üretecek. 240 dönüm arsa üzerine inşa edilecek Diyarbakır Stadı'nda 666 kişilik protokol tribünü, bin 74 kişilik VİP tribünü, 639 kişilik basın tribünü ve engelli vatandaşlarımız için 253 koltuk yer alacak. Yapım aşamasında olan 16 stadyum ve kapasiteleri şöyle: Afyonkarahisar (15 bin), Adana (33 bin), Malatya (25 bin), Sivas (25 bin), Eskişehir (33 bin), Sakarya (25 bin), Samsun (33 bin), Antalya (33 bin), Gaziantep (33 bin) Trabzon (40 bin), Kocaeli (33 bin), Batman (15 bin), Diyarbakır (33 bin), Hatay (25 bin), İzmir Karşıyaka (15 bin, İzmir Göztepe (15 bin).

KAYNAK: Sabah