Sürdürülebilir mimarlığın Türkiye'deki en önemli temsilcilerinden biri olan Avcı Architects'in kurucusu Selçuk Avcı, tasarımlarında gerçekleştirdiği ekolojik uygulamalarla binalarda yüzde 50'ye varan oranlarda enerji tasarrufu sağlıyor. Yeşil binaların firmaların toplam faaliyetleri içerisindeki payının 2009'da yüzde 13, 2012'de yüzde 28 olduğunu, 2015 yılında ise en az yüzde 60 seviyesine çıkmasının beklendiğini söyleyen Selçuk Avcı, Amerika'da LEED sertifikalı yapıların sertifika sahibi olmayan yapılara göre doluluk oranlarında yüzde 4 artış olduğu ve satış fiyatlarının metrekare başına 1.700 dolar daha fazla olduğunu ve Türkiye'nin de bu konuma çok yakında yaklaşmış olacağını belirtiyor. 

Selçuk Avcı kimdir?

1961 yılında doğan Selçuk Avcı, Avcı Architects kurucusu, Londra ve İstanbul'da yerleşik olan URBANISTA Gayrimenkul Danışmanlık şirketinin kurucu ortağı ve ÇEDBİK yönetim kurumu eski başkan yardımcısıdır. 1989 yılında kendisine ait ilk özel şirketi Londra'da Avcı Jurca Architects adı altında kurdu ve sonrasında Londra, İstanbul, Budapeşte ve Belgrad'da yerleşik olan multidisipliner bir tasarım öncüsü stüdyoya dönüştürdü. Konut sektörü, ticari sektör, ofisler, perakende, sanat, spor, hava alanı tasarımı, sağlık hizmetleri ve yüksek eğitim kurumları alanlarına yönelik çok çeşitli programların tasarım ve idaresinde birçok kişisel deneyime sahiptir. Yürüttüğü uygulamalar, uluslararası ve ulusal sayısız ödül kazanmış ve çalışmaları birçok dergide yayınlanmıştır. Bunlardan en dikkate değer olanı şirketi Avcı Architects'in "İngiltere'nin 50 En İyi Genç Şirketi Rehberi"nde yer almasıdır. Avcı'nın tasarım direktörü olarak 1989 yılında Avrupa Birliği Enerji Tasarruflu Mimari Yarışmasında ilk birincilik ödülünü kazanmış ve Londra'da Energy Conscious Design Architects tasarım direktörü iken yaptığı projeler ile 1998 yılında RIBA Bölgesel Ödülü'nü almıştır. Avcı tarafından projelendirilen Ankara'daki Türkiye Müteahhitler Birliği Binası Londra'da Building Magazine tarafından "En İyi Uluslararası Proje" seçilmiş ve sürdürülebilirlik nitelikleriyle LEED Platinum Sertifikası almaya hak kazanmıştır. 

Mimari tasarımlarını sürdürülebilirlik ilkelerini temel alarak geliştiren ve hem yurt içinde hem de yurt dışında birçok ödüllü projeye imza atan Avcı Architects, tasarladığı yeşil binalarda iklimsel ve ekonomik verilere dair çözümler geliştirerek yüzde 50'ye yakın enerji tasarrufu sağlıyor. Avcı Architects kurucusu Mimar Selçuk Avcı'nın yeşil bina teknolojilerini bir adım öteye taşıyarak termal labirent sistemini Türkiye'de ilk kez kullandığı, 2014 Building Awards'da En İyi Uluslararası Yapı Ödülü'ne layık görülen ve LEED Platinum sertifikalı Türkiye Müteahhitler Birliği Merkez Binası, bünyesindeki çok çeşitli ekolojik uygulamalar sayesinde standart binalara oranla yüzde 50'ye yakın enerji tasarrufu sağlıyor ve bu nitelikleriyle de hala Türk inşaat sektörüne öncülük ediyor. Ayrıca son olarak, gayrimenkul sektöründe ve yatırım yönetiminde küresel ölçekte danışmanlık ve profesyonel destek hizmeti veren Amerika merkezli Jones Lang LaSalle (JLL) şirketinin, Dünya Yeşil Bina Konseyi (WGBC) ile birlikte geliştirdiği "Ofislerde Sağlık, Refah ve Verimlilik" başlıklı araştırma kapsamında Türkiye'den yer alan tek yapı olan Türkiye Müteahhitler Birliği Merkez Binası, ofislerdeki havanın temizliği ve havalandırma konusunda dünya çapında örnek bina olarak gösteriliyor.

"LEED sertifikalı yapıların metrekaresi 1.700 dolar daha fazla"

Çalışmalarını Londra, İstanbul ve Ljubljana'daki stüdyolarında sürdüren, mimari ve iç mimari tasarımların yanında, sergileme ve sahne tasarımını da içeren geniş bir skalada projeler üreten Avcı Architects'in kurucusu ve ÇEDBİK (Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği) Yönetim Kurulu Eski Başkan Yardımcısı Mimar Selçuk Avcı, günümüzde sürdürülebilirliğin yalnızca 'geri dönüşüm' anlamında değil, alternatif malzemeler ve uygulama teknikleri, teknolojik gelişmeler, tasarım aşamalarında öngörülen enerji istatistikleri gibi özellikleriyle de ele alındığını dile getirerek, mimar ve işveren açısından önemli bir yere sahip olan tasarımın ekonomik boyutlarının da artık sürdürülebilirlik çerçevesi içerisinde değerlendirilmesi gerektiğinin altını çiziyor. Geri dönüşüme olanak tanıyan yapı sistemlerinin ekonomik potansiyelinin, pazar payı içerisindeki oranının her geçen gün arttığını söyleyen Selçuk Avcı, İngiliz mühendislik ve müşavirlik şirketi McGraw-Hill Construction'ın 2013 tarihli World Green Building Trends raporuna vurgu yaparak, yeşil binaların firmaların toplam faaliyetleri içerisindeki payının 2009'da yüzde 13, 2012'de yüzde 28 olduğunu, 2015 yılında ise en az yüzde 60 seviyesine çıkmasının beklendiğini söylüyor ve sürdürülebilir yapıların ticari anlamda yatırımcıya da sağladığı kazanımları yapılan araştırmalar üzerinden: "Amerika merkezli CoStar Group'un 2008'de ortaya koyduğu araştırma sonuçlarında, LEED sertifikalı yapıların sertifika sahibi olmayan yapılara göre doluluk oranlarında yüzde 4 artış olduğu ve satış fiyatlarının metrekare başına 1.700 dolar daha fazla olduğu belirtilmiş. Yine Amerika merkezli Northwest Multiple Listing Service'in yaptığı bir araştırmada ise, Seattle'daki çevre dostu evlerin diğer evlere oranla yüzde 24 daha hızlı satıldığı ve yüzde 5,9 daha fazla prim yaptığı gözlenmiş" şeklinde açıklıyor.  

"Yenilenebilir enerji kaynakları ile 1.2 milyar TL'lik tasarruf edilebilir"

Sürdürebilirliğin sadece yapı ölçeğinde değil, sürdürülebilir ekonomi açısından da irdelenmesi gerektiğinin altını çizen Selçuk Avcı, Enerji ve Isı Tasarrufu Derneği (ETADER)'in araştırmalarına dikkat çekerek: "Türkiye'deki yapılarda merkezi ısıtma sistemini kullanan yaklaşık 2 milyon konut, yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı ve bilinçli enerji tüketimi ile yılda 1.2 milyar TL tasarruf edebilir. Türkiye, enerji ithalatında tükettiğimiz enerjinin dörtte üçüyle hala dışarıya bağımlı bir ülke olması ve bunun giderek artması dolayısıyla, yerli kaynak üretim ve tüketim politikalarında ciddi adımlar atılması gerektiğini vurguluyor. Bununla birlikte, enerji verimliliğinin sadece noktasal olarak tasarlanan yapılar üzerinden değil, 'küresel ölçekte' de düşünülmesi gerekiyor. Ocak 2015 Türkiye Enerji Raporu'ndaki verilere dikkat çekmek istiyorum. 1990-2013 arası Türkiye'deki genel enerji dengesine bakıldığında, 1990'dan 2013'e birincil enerji talebi yüzde 127,39 ithalat yüzde 211,62 artarken, yerli üretimdeki artış yüzde 24,78 ile sınırlı kalmıştır. 2014'teki enerji maddeleri ithalatı 54 milyar 785 milyon dolar iken, 2015-2017 dönemi için yıllık ortalama 59 milyar 874 dolar ithalat bedeli öngörülmektedir. Yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarımız değerlendirildiğinde, aynı rapora göre elektrik üretimi amacıyla kullanılabilecek güneş enerjisi henüz sadece binde 1 veya 2'sinin değerlendirildiğini ortaya koyuyor. Oysa Türkiye'nin güneşe dayalı yıllık 400 milyar kWh elektrik üretim kapasitesi var. 2014'te tükettiğimiz elektriğin 1,5 katından daha fazla olduğunu yinelemek istiyorum. Ayrıca, bir konutun enerji faturasının yüzde 80'nini ısıtma ve soğutma enerjisinin oluşturduğunu ve bir alanı soğutmak için harcadığımız enerjinin ısıtmak için harcadığımız enerjiden 3 kat fazla olduğu göz önüne alındığında, her konuta düşen yıllık 500 TL'lik ek maaliyetin enerji verimliliği açısından oldukça önemli olduğuna işaret etmek gerekiyor" diye konuştu.    

"Düşük enerjili ve sıfır emisyonlu binalar tasarlanmalı"

Sürdürülebilir yapı tasarımının 'yeşil bina' trendinden ibaret olmadığını önemle vurgulayan Selçuk Avcı, tasarım süreçlerindeki verilerin tam anlamıyla gözden geçirilip tanımlanmasıyla ve yerel kaynakların kullanımıyla yapı uygulamalarının iyileştirilebileceğini dile getiriyor ve sürdürülebilirliğin etik, ekonomik ve ekolojik ana eksenlerinde ele alınması gerektiğini vurguluyor. Sürdürülebilirliğin, teknolojik gelişmelerle birlikte yapının hem üretim hem de kullanım süreçlerini daha verimli kıldığını söyleyen Selçuk Avcı, bu yüzden düşük enerjili ve sıfır emisyonlu binalar tasarlamanın artık kaçınılmaz bir konumda olması gerektiğini vurguluyor ve bunun olası ekonomik yansımalarını evrensel verilerle birlikte değerlendiriyor: "Dünya Enerji Ajansı'nın verilerine göre, mevcut teknolojileri kullanarak tasarlanan yapı üretimlerinde 2030 yılına kadar karbon salınımlarının yüzde 33 oranında azaltılması gerekiyor.

Bu verilerin ışığında 2050'de bu oranın yüzde 50-85 arasında olması bekleniyor. Eğer küresel ısınma riskleri göz önüne alınmazsa ve uygulanabilir ekonomik adımlar atılmazsa dünya GSHİY'sının (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) yüzde 5-20 arasında olması tahmin ediliyor. Yani binalardaki karbon salınımlarının istenilen düzeye indirilebilmesi için gereken yatırım miktarları dünya GSHİY'sının yüzde 1 seviyesinde olması öngörülüyor. Avrupa Birliği ülkelerindeki yapıların yüzde 95'i "passive house'' (pasif ev) yöntemleriyle tasarlanıp uygulanıyor. 2019 yılında AB ülkelerindeki tüm yapılarda bu uygulamanın zorunlu olması bekleniyor. Bu durum, Türkiye'deki yapı üretimine göre 20 kat daha çok enerji üretimi ve sıfır emisyon salınımlı yapıları işaret ediyor. Sürdürülebilir yapıların en önemli enerji kaynağı olan güneşten faydalanabilmek için solar panellerin kullanımının da arttırılması gerekiyor. Bu noktada, enerji üretim - tüketim dengesinin sağlanması oldukça önemli. Küresel ısınma raporlarında 20 sene içersinde ısınmadan dolayı kayıpların 1 trilyon dolara ulaşabileceğini ve bununla başa çıkmak için yaklaşık 200 milyar dolarlık bir yatırımın gerektiğinden bahsediliyor. Bu yüzden global verileri dikkate almalıyız ve Türkiye'deki mevcut uygulamaları yeniden gözden geçirmeliyiz" diye açıklamalarını yaptı.