Mardinli İş Adamları Derneği (MARİŞ)’nin ev sahipliğinde düzenlenen buluşmada, binlerce yıllık kültürlerin izlerini taşıyan kadim kent Mardin’de, ticaret, turizm ve gayrimenkul sektöründe yaşanan son gelişmeler masaya yatırıldı. Yaklaşık 13 bin konut stokunun bulunduğu Mardin’de sektörün yaşadığı sorunlara yönelik çözüm önerileri tartışıldı. GYODER ve MARİŞ Yönetim Kurulu Üyelerinin yanı sıra, gayrimenkul sektörünün önde gelen isimlerinin katıldığı toplantıda; önemli bir turizm potansiyeli bulunan Mardin’de farklı projeler geliştirilmesi ve sektörün tüm yönleriyle inceleneceği kapsamlı bir rapor hazırlanması kararlaştırıldı.

Gayrimenkul sektörünün çatı örgütü GYODER’in, MARİŞ işbirliği ile 2-3 Kasım 2018 tarihlerinde düzenlediği ‘Anadolu Buluşmaları-Mardin’, İstanbul ve bölgede faaliyet gösteren iş dünyası ve gayrimenkul sektörü temsilcilerinin katılımıyla gerçekleşti. Mardinli gayrimenkul sektörü temsilcilerinin yoğun ilgi gösterdiği buluşmaya, Mardin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Ali Tutaşı ile Mardin Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Nasır Duyan da katılım gösterdi.

 Toplantının açılış konuşmasını yapan MARİŞ Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Akkuş, “MARİŞ olarak faaliyetlerimizi İstanbul’da sürdürüyoruz ve memleketimize yatırım çekme konusunda üzerimize düşen ne varsa yapmaya devam edeceğiz. Bugün de bu amaca hizmet etmek için toplandık. Memleketimiz, sadece inşaat sektöründe değil, birçok alanda müthiş bir ivme yakaladı. Burada önce terör temizlendi, şimdi de gelen turistlerle birlikte kötü algılar temizleniyor. Yedi bin yıllık geçmişi olan birçok dil, din, ırk ve medeniyete ev sahipliği yapmış bu topraklar, diliyorum ki bir daha asla kötü olaylarla anılmaz” dedi.

 Güneydoğu’da inşaat sektörünün zor durumda olduğunu ifade eden Mardin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Ali Tutaşı, Mardin’de inşaat sektörünün sıkıntıda olmasının herkesi etkilediğini dile getirdi. Türkiye genelinde inşaat sektörünün de sanayicilerin de ciddi sıkıntılar yaşadığını belirten Mardin Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Nasır Duyan ise Mardin’de inşaat sektöründe yaşanan sıkıntının nedeninin arsa fiyatlarının aniden yükselişi olduğunu söyledi.

GYODER Başkanı Yetgin: “Sektörün potansiyeli Anadolu’da en doğru şekilde değerlendirilmeli”

GYODER’in Anadolu Buluşmaları’na Mardin’den başlamasını bizzat planladığını ancak aynı tarihte Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda düzenlenen bir toplantıya davet edilmesi nedeniyle Mardin’deki buluşmaya katılamadığını belirten GYODER Yönetim Kurulu Başkanı Doç. Dr. Feyzullah Yetgin, katılımcılara ilettiği mesajında şunları söyledi: “Binlerce yıllık bir kültür mirasına sahip Mardin, son yıllarda Güneydoğu’nun en hızlı gelişen kentlerinden biri oldu. Geçmişte önemli bir ticaret merkezi olan Mardin’den başlattığımız Anadolu Buluşmaları’nın, kentte faaliyet gösteren gayrimenkul sektörü temsilcilerine katkı sağlayacağına inanıyorum. Bu önemli buluşmada emeği geçen üyelerimizle birlikte, iş birlikleri için MARİŞ’e ve toplantıya katılan sektör temsilcilerine çok teşekkür ediyorum. GYODER olarak, sektörümüzün sahip olduğu büyük potansiyelin Anadolu’nun her kentindeen doğru şekilde değerlendirilmesi amacıyla farklı şehirlerde toplantılar düzenlemeye devam edeceğiz.”

‘Gelişen Kentler Zirvesi’ne, ‘Anadolu Buluşmaları’nı ekledik

 GYODER’in hayata geçirdiği Anadolu Buluşmaları’nın ilkini Mardin’de gerçekleştirdiğini vurgulayan GYODER Başkan Yardımcısı Neşecan Çekici, “Amacımız GYODER Gelişen Kentler Zirveleri’ne, Anadolu Buluşmaları’nı ekleyerek, gayrimenkul sektörü temsilcileriyle ilişkileri artırmak, şehirlerin hassasiyetlerini ve gayrimenkule yaklaşımlarını öğrenebilmek, ikili etkileşimlerde bulunmaktır. Hızla gelişen gayrimenkul sektörünün çatı örgütü olarak, bugün büyük bir sorumluluk duygusuyla hareket ediyoruz. Bu dönem faaliyetlerimizi, günümüzün duyarlılıkları ve ihtiyaçlarını dikkate alarak, çözüm odaklı sürdürüyoruz. Birlikte hareket ederek, önümüzdeki dönemleri yeni zenginlikler ve yeni fırsatlarla geçirmemizi diliyorum” dedi. Mardin’in demografik ve ekonomik yapısıyla ilgili verileri paylaşan Neşecan Çekici, Mardin’in 2017’de aldığı göçün verdiği göçten daha az olduğunun altını çizdi. Çekici, şöyle devam etti: “2017’de Mardin, Batman ve Siirt’in yüzde 29 işsizlik ortalaması, yüzde 11 olan Türkiye işsizlik ortalamasının çok üstünde yer alıyor. Mardin’de ilk 9 ayda satılan konut sayısı 6 bin 153 adet. Bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye’de yüzde 2,7, Mardin’de ise yüzde 1,8 konut satış düşüşü var. 2018’in ilk 9 ayında geçtiğimiz yıla göre ipotekli satışlarda Türkiye’de yüzde 45,8, Mardin’de ise yüzde 44,8’lik ciddi düşüş yaşanmış. 2017 sonuçlarına göre Türkiye’de ev sahipliği oranı yüzde 67,3, kiracı yüzde 23,8 Mardin’de ev sahipliği oranı ise yüzde 71,9 ile oldukça yüksek bir seviyede.”

Sektörün sesini duyuran GYODER bugüne kadar görevini iyi yaptı

 GYODER’in gayrimenkul sektörünün sesini ilgili bakanlıklara ve bürokratlara iletmek için çaba gösterdiğini ve bugüne kadar görevini iyi yaptığını düşündüğünü vurgulayan GYODER Başkan Yardımcısı Ersun Bayraktaroğlu, “GYODER olarak sahadan aldığımız mesajları ilk ağızdan kamu otoritelerine iletme konusunda önemli bir fonksiyon icra ettiğimizi düşünüyoruz. Son dönemde gerek Yeni Ekonomi Programı’nda, gerekse Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 100 Günlük Eylem Planı’nda gayrimenkul ve inşaat sektörünü doğrudan etkileyecek önemli adımların olduğunu görüyoruz: Yeni Ekonomi Programı’nda yer alan Finansal Hizmetler Kurulu’nun, gayrimenkul sektörünü de kapsayacağını ve sektöre yön veren koordine edici bir kurul olarak uzun süredir diğer sektör kuruluşları ile birlikte üzerinde çalıştığımız bir ‘konsey’ fikrini destekleyeceğini umuyoruz. Yine bu programda yer alan ihtisas mahkemelerinin gayrimenkul sektörü için de çok gerekli olduğunu biliyor ve bir an önce hayata geçmesini diliyoruz. Taşınmaz değerleme sisteminin kurulması ile başta Emlak Vergisi ve Tapu Harçlarının gerçek değerleri üzerinden alınmasını sağlayacak bir gayrimenkul vergilendirme sistemi oluşturulması ile imar planı revizyonları ile oluşan değer artışlarından kamuya gerçekçi oranda pay aktarılmasını sağlayacak değişikliklerle ilgili olarak da GYODER olarak görüşlerimizi idareye iletmeye devam edeceğiz” dedi.

Yeni bir yaklaşımla sektör sorunlarının çözülmesi gerekiyor

Gayrimenkul sektörünün önünde çözülmesi gereken önemli başlıklar olduğunu belirten GYODER Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Gürsel Öngören, “Kentsel dönüşüm durdu, yeni bir yaklaşımla kuralların değişmesi gerekiyor. İnşaat ruhsatının kazanılmış hak olarak verilerek, mahkeme kararından etkilenmemesi lazım. Tüm şehirlerin ve ilçelerinin imar planlarının yenilenmesi ve ihtiyaca bağlı inşaat izni verilmesi sisteminin kurulması lazım. Devletin yapılan imar artışlarından vergi talebi şu anda yüzde 100. Bu mülkiyet açısından adil değil. İnşaat şirketlerinin de devlet tarafından sermaye ve kapasiteleri açısından bir sıralamaya tabi tutulması, yani yeterlilik aranması gerekiyor” şeklinde konuştu.

“Mardin’de gayrimenkul sektörünün sorunlarının çözümü için GYODER olarak kesinlikle elimizden geleni yapacağız” diyen Prof. Dr. Gürsel Öngören, toplantıda ele alınan ve Mardinli sektör temsilcilerinin hazırlayacağı rapora girmesi gereken önerileri ise şöyle sıraladı: “Irak’a uygulanan vize prosedürü nedeniyle Iraklı Türkiye’ye gelemiyor. En yoğun geldiği illerden biri de Mardin. Bu yüzden yabancılara konut satılabilmesi için Irak’a vize kolaylığı sağlanması talep edilmeli. Müteahhitlerin ellerindeki belli bir aşamayı geçmiş inşaatları bitirebilmesi için bankadaki teminat miktarlarına ve hak edişe bağlı olarak ek kredi verilmesi istenmeli. 13 bin konut stokunun eritilmesi için fonlardan belli bir yüzdeyle, yani her müteahhitten minimum yüzde 10’luk bir rakamın alınması gibi çözüm yolları önerilmeli. Orta vadede konut stokunun pazarlanması için özel bir ekip kurulmalı. Yine orta vadede, kentin yüksek yoğunluklu alanlarında talebi canlandırmak için belediyenin yaşam kalitesini artırması (yeşil alan, spor salonları, sosyal donatılar) sağlanmalı.”

Mardin öyle değerli bir mücevhere sahip ki, bunu pazarlayamıyoruz

Kentteki mevcut konut stokunun Mardin’in kaldırabileceği bir sayı olmadığını vurgulayan GYODER Yönetim Kurulu Üyesi Aziz Yeniay, “Mardinli sektör temsilcilerinin bugünkü ortamdaki önceliği ayakta kalmak olmalı. Türkiye’de gayrimenkul sektörünün sorunları var ama Mardin’in kendi özelinde farklı bir fotoğrafı var. Bizim genellikle bir risk yönetimi planımız olmadığımız için sürekli bugünü konuşuyoruz ve ‘ne yapabiliriz’ diyoruz. Kolektif olarak neler üretebileceğimizi konuşmamız gerekiyor. Mardin şu anda göç veren iller sınıfında. Mardin şu anda hak etmediği şeyleri konuşuyor. Mardin öyle değerli bir mücevhere sahip ki, bunu pazarlayamıyor, bundan dolayı dert yanıyoruz” diye konuştu.

Mardinliler turizm stratejisini değiştirmeli

Mardin’deki 13 bin konut stokunun ciddi bir sorun olduğunu ifade eden GYODER Yönetim Kurulu Üyesi, Turizm ve Turizm Yatırımları Komitesi Başkanı Ayla Heyfegil, “Arz talep dengesinin bir arada olmadığı her sektör sıkıntıya girer. Şimdi tartışılması gereken, yatırımların farklı değerlendirilmesidir. Aslında Mardin’deki inşaat firmaları elindeki envanterin niteliğinin değişebilir olanlarını belirlemeli. Mardin’de altın yumurtlayan bir tavuk var. Gerçekten eğer sürdürülebilir bir turizm geliri elde etmeye başlanırsa, 8 aylık dönemde yüzde 85-90 olan doluluk oranları daha da yukarı gidebilir. Neden binalar boş kalsın. Bunları Gayrimenkul Yatırım Fonları tarafından değerlendirilmesini sağlamak gerekiyor. Aynı zamanda Mardinliler’in turizmde pazarlama stratejisini de değiştirmesi lazım” dedi.

Mardinli müteahhitlerden sitem: “Kamu müteahhitten belge isteseydi bunlar yaşanmazdı”

Mardin’de yaklaşık 13 bin konut stoku bulunduğunu hatırlatan sektör temsilcileri, aslında kentin yıllık konut ihtiyacının 2 bin olduğunu ama 2011-2014 arası yılda 14 bin konutun yapıldığını belirtti. Sektör temsilcileri, yaşananları şöyle dile getirdi: “Kentte köklü müteahhitlerimiz vardı ancak bazıları sektörde yaşanan olumsuz gelişmelerden dolayı Mardin’i terk etmek zorunda kaldı. Deneyimli ve güçlü müteahhitler, kentte düzenli projeler inşa etti ama projeleri tamamlayamayanlar sektöre zarar verdi. Oysa kamunun müteahhitten bitirme teminatı zorunluluğu getirmesiyle bu sorunların önüne geçilebilirdi.”

Yuvarlak masa toplantısının sonunda, Mardin’de gayrimenkul sektörüne yönelik tüm detayları içeren kapsamlı bir rapor hazırlanması ve bu çerçevede kısa, orta ve uzun vadeli çözüm çalışmaları yapılması kararlaştırıldı.

 GYODER temsilcileri Mardin’i yakından tanıma fırsatı buldu

GYODER ‘Anadolu Buluşmaları-Mardin’; GYODER Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları Ersun Bayraktaroğlu, Neşecan Çekici, Prof. Dr. Gürsel Öngören, Yönetim Kurulu Üyesi Aziz Yeniay, Organizasyon ve İletişim Komitesi Başkanı Gülfem Tandoğan, Turizm ve Turizm Yatırımları Komitesi Başkanı Ayla Heyfegil, Genel Sekreter Murat Berberoğlu ve MARİŞ Yönetim Kurulu Üyelerinin fabrika ziyareti ve kent gezisiyle başladı.

MARİŞ Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Akkuş’un Mardin’de kurduğu ve burada birçok dünya markasına üretim yapan Akkuş Tekstil’i ziyaret ederek bilgi alan GYODER temsilcilerine; Abdülkadir Akkuş’un yanı sıra, MARİŞ Başkan Yardımcısı Mahmut Kılınç, Yönetim Kurulu Üyeleri Yusuf Ziya Aydın, Orhan Eriman, Uğur Abdar ve Genel Sekreter Yılmaz Demirhan eşlik etti. GYODER ve MARİŞ Yönetim Kurulu üyelerinin, medeniyetlerin buluştuğu Mardin’de başlattığı şehir turu ise binlerce yıllık zengin kültürlere ev sahipliği yapan Midyat ve Hasankeyf’in tarihi yapılarını ziyareti ile tamamlandı.