İlişkilerin normalleşmesinin ardından Rusya, 2018’de yurtdışı müteahhitlik hizmetlerimizde pazar sıralamasında lider konumuna geri döndü. Türk müteahhitler 2018 yılında yurtdışında 19.9 milyar dolarlık iş üstlendi. Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri 20 - 30 milyar ABD Doları bandına doğru güçlü bir tırmanışa geçti. Hedef 2030’da 700 milyar dolar olması beklenen küresel inşaat pazarından yüzde 7 pay almak.

Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), tüm ekonomi çevreleri ve sektör tarafından ilgiyle takip edilen analizini yayınladı. “2019’a Girerken Dünya Yeniden mi Şekilleniyor?” başlıklı analizde, küresel ve ulusal ekonominin yanı sıra inşaat sektörüne ilişkin tüm veriler değerlendirildi.

Son günlerde özellikle ABD Merkez Bankası (FED)’nın faizleri sanıldığı hızla artırmayacağı algısının büyük etkisiyle, yabancı fonların artan ilgisinden Türkiye’nin de olumlu biçimde yararlanmaya başladığına işaret edilen analizde, kriz yönetimi konusunda deneyimi ve esnek özel sektörü ile Türkiye ekonomisinin bu zorlu süreci de atlatmasının beklendiği belirtildi.

Yaşanan tüm jeopolitik risklere ve ticaret savaşlarına rağmen Türk firmaları, 2018 yılında yurtdışında 19.9 milyar ABD Doları tutarında taahhüt projesi üstlendiği açıklanan analizde, bugüne kadar 123 ülkede üstlenilen 9.600 projenin toplam tutarının 380 milyar ABD Doları’na ulaştığı kaydedildi. 2018 yılında en fazla iş üstlenilen ilk 3 ülkenin Rusya (%20), Suudi Arabistan (%15.5) ve Katar (%10.4) olduğu belirtilen raporda, “İlişkilerin normalleşmesinin ardından Rusya, bu yıl yurtdışı müteahhitlik hizmetlerimizde pazar sıralamasında lider konumuna geri dönmüştür. Rusya'da kısa sürede 2012- 2015 yıllarındaki ortalama 5 - 6 milyar ABD Doları/yıl potansiyel proje tutarına yaklaşılmasının mümkün olacağı öngörülmektedir” yorumu paylaşıldı.

Analizde yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinde son yıllardaki performans şöyle özetlendi: “Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri 2012 - 2015 döneminde yıllık 30 milyar ABD Doları ile en yüksek seviyelere ulaşıldığı görülmektedir. Ancak dünyadaki siyasi ve ekonomik gelişmeler, petrol fiyatlarındaki gerileme ve Rusya ile yaşanan krizin etkisi ile bu rakam, 2016 - 2017 döneminde 14 - 15 milyar ABD Doları/yıl mertebesine inmiştir. Yurtdışında yeniden yıllık proje tutarında 20 - 30 milyar ABD Doları bandına doğru hareket ettiği gözlenmektedir.”

Türkiye Müteahhitler Birliği İnşaat Sektörü Raporu’nda genel ekonomi ve sektöre ilişkin özetle şu tespitler yapıldı:

DÜNYA İNŞAAT SEKTÖRÜ 700 MİLYAR DOLARA ÇIKACAK: Dünyada referans kabul edilen ENR'ın (Engineering News Record) verilerine göre; geçtiğimiz dönemde ekonomik belirsizlikten en çok etkilenen sektörlerden biri olarak durgun seyreden küresel inşaat pazarı 2017 yılında yeniden ivmeyi yukarı çevirerek yüzde 3.1 artışla 482 milyar ABD Doları olmuştur. Uluslararası müteahhitlik pazarının büyüklüğünün 2030'larda 700 milyar ABD Doları seviyelerine çıkması öngörülmektedir.

TÜRK MÜTEAHHİTLERİN BÜYÜK HEDEFİ KÜRESEL PAZARDAN YÜZDE 7 PAY ALMAK: Sektörün Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında küresel pazarda ağırlığı olan ve bölgesinde lider “Türk Müteahhitliği” markası oluşturarak yurtdışında 35 milyar ABD Doları seviyelerinde proje üstlenmesi öncelikli hedeftir. 2030’larda ise uluslararası pazardan firmalarımızın aldığı payın %7’lere, diğer bir ifadeyle yılda 50 milyar ABD Doları seviyesine yükseltilmesi amaçlanmaktadır.

IRAK’TAN OLUMLU SİNYALLER GELİYOR: Önümüzdeki dönemde yurtdışı inşaat pazarını etkileyecek çok çeşitli unsurlar mevcuttur. Bunların başında enerji fiyatlarının seyri ile Suudi Arabistan, Cezayir gibi Türk firmaların referanslarının güçlü olduğu pazarlardaki yatırım ortamı ve finansman koşulları gelmektedir. Rusya Federasyonu ve Irak da 2019’da sektör için önemini koruyacaktır. Irak’ta geçen yılın sonunda kurulmuş olan Hükümet, bazı Bakanlıklara henüz atama yapılmamış olmasına karşın, ülkenin yeniden imarı ve yaşam kalitesinin yükseltilmesine verdiği önem nedeniyle olumlu bir dönemin başlangıcının sinyallerini vermektedir. Bu yöndeki gelişmeler ve mevcut güvenlik sorunlarının aşılması, firmalarımıza Bağdat ve çevresi ile Basra başta olmak üzere Irak’ta yeniden iş üstlenilebilmesi imkânı sağlayacaktır. Bu durum aynı zamanda, Irak tarafının müteahhitlik firmalarımıza birikmiş alacaklarını ödemeleri ve firmalarımızın mevcut projelerini tamamlamaları sonucunu doğurabilecektir. Dolayısıyla Irak ve Suriye’de, barış ve istikrar ortamının yeniden sağlanması bölgede “barış ekonomisi”nin devreye girecek olması açısından da son derece önem taşımaktadır.

SAHRA ALTI, HİNDİSTAN VE LATİN AMERİKA’DA YENİ FIRSATLAR: Müteahhitlerimiz yurtdışında yeni fırsatlar için bir süredir Sahra Altı Afrika, Hindistan, ASEAN Bölgesi ve Latin Amerika gibi potansiyeli olan pazarları yakından takip etmektedir. Pek çok ülkenin ilgi odağında olan Afrika’da çok çeşitli proje imkânları mevcut olup, bölge ülkelerindeki firmalarımıza yönelik olumlu bakış Türk müteahhitlik firmalarını avantajlı kılmaktadır.

TEMİNAT MEKTUBU SORUNU ÇÖZÜLMELİ, EXIMBANK DESTEĞİ: Diğer yandan yurtdışında firmaların son dönemde çok sayıda pazarda teminat mektubu ve kontr-garanti sorununun arttığı gözlenmekte olup; bir an önce Türk bankacılık sistemi ve Türk bankalarının etkin tanıtımının yapılarak, bankalarımızdan alınacak teminat mektuplarının bu pazarlarda direkt kabul edilmesini sağlayacak adımlar atılması ve konunun resmi temaslarda gündeme getirilmesi önemlidir. Ayrıca mevcut Eximbank desteklerinin, müteahhitlerin finansman ihtiyacını gidermeye yönelik geliştirilmesi beklentisi sürmektedir.

İNŞAAT SEKTÖRÜNDE KESKİN DARALMA BAŞLADI: Son yıllarda büyümenin lokomotifi olmuş inşaat sektörü, 2018 yılı 3’üncü çeyreğinde %5.3 oranında daralmıştır. 2017’nin ilk 9 ayında ekonomi %7.3, inşaat sektörü %9.6 büyümüştür. 2018’in aynı döneminde ise ekonomi %4.7 büyürken, inşaat sektöründeki büyüme %0.8 düzeyinde kalmıştır. Söz konusu tablo, inşaat sektöründe keskin bir daralmanın başladığını ortaya koymuştur.

GÜVEN ENDEKSİNDEKİ GERİLEME SÜRÜYOR: TÜİK tarafından açıklanan ve sektörel güvendeki seyri göstermesi açısından önem taşımakta olan İnşaat Sektörü Güven Endeksi’nde 2018 yılı Ağustos ve Eylül aylarındaki sert düşüşün ardından gerilemenin yılsonuna kadar sürdüğü gözlenmektedir. Aralık 2018 tarihinde İnşaat Sektörü Güven Endeksi 56.6’dan 55.4’e gerilemiştir. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre toplam çalışan sayısı beklentisi endeksi ise %5.5 artarak 71.5 olmuştur.

KONUT SEGMENTİNDE DESTEĞE RAĞMEN SATIŞLAR GERİLEDİ: Gayrimenkul sektörü, 2018 yılının 3’üncü çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine oranla %2.3 büyümüştür. Yılın ilk ve 2’nci çeyreğinde büyüme oranları da %3.4 ve %0.2 olarak revize edilmiştir. Böylece yılın ilk 9 ayında gayrimenkul sektöründeki toplam büyüme, %2 olmuştur. TÜİK’in Konut Satış İstatistikleri’ne bakıldığında; 2018 yılında Türkiye genelinde toplam 1.375.398 konut el değiştirmiştir. Konut satışlarında Mayıs-Haziran döneminde yakalanan olumlu eğilim, faiz ve fiyat indirim kampanyalarının sona ermesinin ardından terse dönmüş; toplam satışlarda Ağustos ve Eylül aylarında düşüş gerçekleşmiştir. Ekim ayında ise tapu harcı indiriminin etkisiyle satışlarda %19 artış gözlenmiştir. Harç indirimi ile konutta (%18’den 8’e çekilen) KDV indiriminin süresi, daha sonra 2018 yılı sonuna kadar uzatılmıştır. Konut satışları Kasım ayında %27 düşüş ve Aralık’ta %3 artışla 2018 yılını bir önceki yıla kıyasla %2.4 gerilemeyle kapatmıştır.