Cushman & Wakefield’ın hazırladığı “Avrupa Alışveriş Merkezleri Geliştirme Raporu”nun 2018 yılı sonuçları açıklandı. 2018 yılında Avrupa’daki alışveriş merkezi pazarı 2017 yılının %28 altında kalırken, yaklaşık 2,6 milyon m²’lik yeni arzla pazar 168,1 milyon metrekareye ulaştı. Avrupa’nın geneli bu düşüşten etkilenirken, 2018 yılında alışveriş merkezi arzı yaklaşık 525 bin m²’lik bir artış gösteren Türkiye ise geliştirme faaliyetleri açısından en aktif ülke oldu.

Ticari gayrimenkul danışmanlık pazarının küresel liderlerinden Cushman & Wakefield, her yıl yayımladığı ve Avrupa ülkelerindeki AVM pazarını mercek altına aldığı “Avrupa Alışveriş Merkezleri Geliştirme Raporu”nun 2018 yılı sonuçlarını açıkladı. 2018 yılının değerlendirildiği ve 2019 ile sonrasına ilişkin önemli gelişmelerin ele alındığı rapor, Türkiye açısından önemli sonuçlar ortaya koyuyor.  

Rapora göre; 2018 yılındaki perakende pazarına giren yeni arzın, son 24 yılın en düşük değerini gördüğüne dikkat çekilirken, bu değerin Orta Avrupa ve Doğu Avrupa’da ilk geleneksel alışveriş merkezlerinin açıldığı tarihler olan 1990’ların başında görülen değerlere yakın olduğu belirtildi.

EN YÜKSEK ARZ TÜRKİYE’DE YAŞANDI

Rapora göre; 2018 yılında, Avrupa’da toplam alışveriş merkezi alanı miktarı 2,6 milyon metrekare artarak toplamda 168,1 milyon metrekareye ulaştı. 2017 yılına göre %28 daha düşük olan Avrupa AVM pazarının lideri olan Türkiye; 2018 yılında eklenen 525 bin metrekarelik AVM arzı ile liderliğini sürdürdü. Bu alanda Türkiye'yi 436 bin metrekareyle Rusya, 298 bin metrekareyle Polonya, 237 bin metrekareyle Fransa, 164 bin metrekareyle Finlandiya, 147 bin metrekareyle Birleşik Krallık, 141 bin metrekareyle Almanya, 104 bin metrekareyle İspanya, 99 bin metrekareyle Hollanda, 95 bin metrekareyle İtalya takip etti. Raporda yer alan bilgilere göre, 2019 yılında Avrupa’da toplam 3,9 milyon metrekare yeni AVM alanının pazara girmesi bekleniyor. Türkiye ise 2019-2020 yıllarında eklenmesi beklenen bir milyon 603 bin m² büyüklüğündeki yeni arzla Rusya’yı geride bırakarak liderliği çekecek. Ayrıca mevcut AVM'lere 7 bin metrekarelik ekleme yapılacak. 

Söz konusu dönemde yeni AVM arzında Türkiye'yi bir milyon 549 bin metrekareyle Rusya, 368 bin metrekareyle Fransa, 303 bin metrekareyle Polonya, 290 bin metrekareyle İspanya, 187 bin metrekareyle Finlandiya izleyecek. Ayrıca Rusya'da 270 bin metrekare, Fransa'da 309 bin metrekare, Polonya'da 40 bin metrekare, Finlandiya'da ise 20 bin metrekare mevcut AVM'lere ekleme yapılmış olacak. 

AVRUPADA’DAKİ EN BÜYÜK AVM KAYSERİ’DE İNŞAA EDİLİYOR

Raporda ayrıca, Kayseri’de inşası devam eden 180 bin metrekarelik Kumsall Factory’nin tüm Avrupa’da 2019-2020 yıllarında açılması beklenen en büyük AVM alanına sahip olduğu kaydedildi. Ayrıca, söz konusu dönemde Amsterdam'da 117 bin metrekarelik Mall Of The Netherlands, Moskova'da 105 bin metrekarelik Salaris, Belgrad'da 93 bin metrekarelik BW Galerija, Finlandiya'da 85 bin metrekarelik Mall Of Tripla, Birleşik Krallık'ta 81 bin metrekarelik Edinburgh St James, Lüksemburg'ta 75 bin metrekarelik La Cloche D'or, Sevilla'da 70 bin metrekarelik Lagoh açılacak.

“İnşaat halindeki projeler açısından ilk 5’te yer alan Orta ve Doğu Avrupa şehirleri” sıralamasında ise İstanbul birinci ve Ankara üçüncü sırada bulunuyor.

AVRUPA’DA AVM ARZI İKİ YIL SABİT KALACAK

Avrupa ülkelerinin pek çoğunda alışveriş merkezi perakende pazarının kendi doygunluk seviyesine ulaştığının ifade edildiği raporda, alışveriş merkezi alanına olan talebin alışveriş merkezi arzına eşit hale geldiği belirtiliyor. 2019-2020 yılları arasında inşaat halinde veya planlama aşamasında olmak üzere geliştirme faaliyetlerinin toplamda 6,5 milyon m2 olan arzın önümüzdeki iki yıl boyunca sabit kalması beklendiği kaydedildi.

ARZ AZALSA DA PAZAR BÜYÜYOR, REKABET ARTIYOR 

Raporda, son beş yıl içinde yeni arz artışının yavaşlamaya geçmiş olmasına rağmen, perakende pazarının toplam büyüklüğünün halen artış gösterdiği ve alışveriş merkezleri arasındaki rekabetin güçlendiğine vurgu yapıldı. Geliştiricilerin bir yandan kendi pazar paylarını korumaya çalışırlarken, diğer yandan daha sofistike, modern ve estetik bir alışveriş merkezi yaratma amacıyla yenileme ve yeniden geliştirme projelerine odaklandıkları belirtiliyor. 

Perakende pazarının doyum noktasına gelmeye başlamasının yanı sıra Türkiye’de, ekonomideki sıkışık görünüm, döviz kurundaki dalgalanmalar ve enflasyonda kaydedilen önemli ölçüdeki yükseliş nedenleriyle pazara giren yeni perakendeci sayısında düşüş yaşanabileceği uyarısı yapılıyor.

KARMA PROJELER YİNE ODAKTA

Rapora göre, Batı Avrupa'da karma kullanım projeleri, geliştirme faaliyetlerinin odağını oluşturmaya devam ediyor. Pek çok proje esnek alan kullanımı etrafında şekillenirken, büyük ve karma kullanım içeren projeler çoğunlukla şehir merkezlerinde görülüyor, genelde de boş alanlardaki yeniden geliştirme oluyor. Orta ve Doğu Avrupa'da karma kullanım projeleri, toplu taşımanın iyi olduğu stratejik şehir içi konumlara odaklanıyor.

Yeni inşaat eğilimleri ülkeler arasında çeşitlilik gösterirken, yeniden geliştirme tüm Avrupa genelinde büyük bir eğilim olarak yerini koruyor. Artan rekabet ve güncelliğini yitiren alışveriş merkezi pazarı, mal sahiplerini tadilat, yenileme, tekrar canlandırma, tekrar tanımlama, yeniden konumlandırma veya genişletme projelerine itiyor.

İndirimli satış mağazaları özellikle Orta ve Doğu Avrupa'da büyümesini sürdürürken, yeme-içme, eğlence ve dinlenme alanlarının da giderek büyümesi bekleniyor.