Türkiye’de bulunan OSB’ler arasında ilklere ev sahipliği yapan Dilovası OSB, hem hava kirliliği hem su kirliliği hem de toprak kirliliği olmak üzere son derece çetrefilli yollardan geçen bir bölge. Yapılan çalışmalar sonucunda 2007 yılının başından itibaren hava kirliliğinde Türkiye’nin en temiz bölgelerinden biri haline gelen Dilovası OSB, Türkiye’de 7/24 hava ölçümünün yapıldığı tek OSB özelliğini taşıyor.

Turkishtime ve Halkbank’ın organize sanayi bölgelerinde gerçekleştirdiği “Ortak Akıl Toplantıları”nın 27’nci durağı Dilovası Organize Sanayi Bölgesi (DOSB) oldu. Prof. Dr. Emre Alkin’in moderatörlüğünde düzenlenen toplantıda, Dilovası’ndaki sanayiciler ile Dilovası OSB'nin potansiyelleri, sorunları ve alınması gereken önlemler tüm detayları ile ele alındı. 

DOSB Ortak Akıl Toplantısı’na; Dilovası OSB Yönetim Kurulu Başkanı Başkanı / Çolakoğlu Metalurji A.Ş. Kurumsal İlişkiler Direktörü Mustafa R. Türker, Halkbank KOBİ Pazarlama 1. Daire Başkanı Mehmet Volkan Sayım, Halkbank İstanbul Anadolu 2. Bölge Koordinatörü İsmail Rüştü Atik, Altınbaş Üniversitesi / Turkishtime Toplantı Moderatörü Prof Dr. Emre Alkin, Gebze Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Nail Çiler, Altaş Alüminyum İmalat San. ve Tic. A.Ş. Kurucu Ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanı H. Tahsin Tuğrul, Alışan Lojistik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Damla Alışan, Körfez Döküm San. ve Tic. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Alan, Arkem Kimya San. ve Tic. A.Ş. Yönetim ve İcra Kurulu Başkanı Levend Kokuludağ, SADAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Taşkıran, Kartal Bombe Üniteleri San. Tic. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kartal, DYO Boya Fab. San. ve Tic. A.Ş. Genel Müdür Vekili Mehmet Mutlu Uysal, Esan Akümülatör ve Malz. San. Tic. A.Ş. Yönetici Ortağı ve Genel Müdürü C. Atilla Birmiş, Atabay İlaç ve Kimya Fab. A.Ş. Teknik Operasyonlar Direktörü ve Mesul Müdür Adil Kaya, ABB Elektrik-Elektrifikasyon Bölümü Dağıtım Çözümleri Genel Müdürü Kaan Sarıoğlu, Polisan Holding A.Ş. İdari ve Teknik Direktörü / Poliport Kimya Yönetim Kurulu Üyesi Selçuk Denizhan, Yılport Holding Türkiye Bölgesi Genel Müdürü Uygun Değirmenci ve Turkishtime Yönetim Kurulu Başkanı Filiz Özkan katıldı. 

Dilovası’ndaki çarpık yapılaşmanın önlenmesi, sanayi kuruluşları arasındaki koordinasyonunsağlanması, 4562Sayılı Organize Sanayi Kanunu'nun sanayiciye sunduğu imkanlardan faydalanılması ve çevresel olumsuzlukların asgariye indirilmesi amacıyla 1990’lı yılların başında temelleri atılan Dilovası OSB, takvimler 2002 yılını gösterdiğinde OSB olarak ilan edildi. Türkiye’de bulunan OSB’ler arasında ilklere ev sahipliği yapan Dilovası OSB, hem hava kirliliği hem su kirliliği hem de toprak kirliliği de dahil olmak üzere son derece çetrefilli yollardan geçti. 

Hava kirliliği ile ilgili mücadele ediliyor

Türkiye’nin ilk 50 sanayi kuruluşundan dört, ilk 100 sanayi kuruluşundan beş ve ilk 500 sanayi kuruluşundan 13 işletme Dilovası OSB bünyesinde hizmet veriyor. Dilovası OSB Müdürlüğü tarafından bölgede hava kirliliği ile yoğun bir mücadele içine girilirken, bu konuda Türkiye’de ilk defa bölgenin hava kirliliği haritasının çıkarıldığı biliniyor. Kimi fabrikaların yenilenmesi, kimilerinin rehabilite edilmesi sonucunda Dilovası OSB 2007 yılının başından itibaren hava kirliliğinde Türkiye’nin en temiz bölgelerinden biri haline geldi. İki adet ölçüm istasyonun olduğu Dilovası OSB, Türkiye’de 7/24 hava ölçümünün yapıldığı tek OSB özelliğini taşıyor. Burada yapılan hava ölçümleri ise bölgede hiçbir sorunun olmadığını gösteriyor. 

Çevreye verilen önem doğrultusunda bölgede yoğun bir şekilde ağaçlandırma ve çevre düzenleme çalışmaları söz konusu. Ağaç dikim çalışmaları ile hava temizliği için kalıcı çözümler ortaya atılırken diğer yandan bölgenin çehresi de değiştiriliyor. Ağaçlandırma ve peyzaj çalışmalarının yanı sıra bölgede bulunan tüm sanayi tesislerinin ilave yatırımlarla çevre kirliliğine karşı önlem alması sağlanıyor. Yine günün şartlarında hiçbir OSB’de arıtma tesisi yokken arıtma tesisinin kurulduğu bölge, Türkiye’de yapılan ilk arıtma tesislerinden birine sahip. Sanayi tesislerinden çıkan tüm atık sular bölge içinde kurulu Atık Su Arıtma Tesisi’nde arıtılırken ayrıca yenilenen imar planlarına göre tüm imar yollarının açıldığı, bölgenin tamamında elektrik, yağmur suyu ve atık su hatlarının yüzde 95 oranında tamamlandığı görülüyor. Elektrik tüketimine yönelik Scada İzleme Sistemi de bulunuyor.

Bir bölge, yedi liman

Yaklaşık 9 milyon metrekarelik bir alanı kapsayan Dilovası OSB, hem kimyasal ve sıvı yüklerin elleçlendiği hem de kuru yük ve konteyner elleçlenen yedi tane limana sahip. 1970’li yıllarda kurulan ve Türkiye ekonomisine önemli ölçüde katma değer sağlayan sanayi tesislerinin bulunduğu bölge, TEM Otoyolu’na ve D-100 karayoluna direkt bağlantısı, içinden geçen demiryolu hattı, limanları ve Sabiha Gökçen Havaalanı’na yakınlığı ile özel bir konumda yer alıyor. Dilovası OSB’nin bir diğer artısı; iyi bir sanayici portföyüne sahip olması. Karma bir yapıya sahip olan Dilovası OSB’de metal ve kimya sektöründe faaliyet gösteren firmalar ağırlığını hissettiriyor. 

Dilovası OSB’yi geleceğe taşıyacak 10 parametre

Toplantıda, Dilovası OSB’nin hızla değişen küresel rekabet koşullarında güçlü bir oyuncu olabilmesi ve potansiyellerini ortaya koyabilmesi için bölge sanayicilerinin katılımlarıyla aşağıdaki 10 parametrede görüş birliğine varıldı.

1. Aranan elemana duyulan ihtiyaç

Sahip olduğu insan gücünü en iyi şekilde kullanmaya çalışan Dilovası OSB’de ‘ara eleman’ değil ‘aranan eleman’a ihtiyaç duyuluyor. Bu anlamda üretim süreçlerinin daha verimli olabilmesi için eğitim süreçlerinin (özellikle de mesleki eğitimde) ezberden çıkıp, bilgi üzerine inşa edilmiş bir modele evrilmesi gerekiyor.

2. Yasalar, altyapı gelişimini sekteye uğratıyor

Altyapıda eksikliğin söz konusu olduğu Dilovası OSB’de diğer yandan bu eksikliklerin giderilmesine yönelik atılan her adımda yasalarla karşı karşıya kalınıyor. Kendi imkanlarıyla yol yapmak istediklerinde önlerine yasaların çıktığını belirten sanayiciler, bunlardan en yakın örneğin ise Orman Kanunu olduğunu vurguluyor. Bölgedeki sanayiciler; söz konusu yasaların hem altyapıyı geliştirecek hem de sanayicinin hızına yetişecek şekilde düzenlenmesini bekliyor. 

3. Çevreye duyarlılıkta algı değişimi

TEM ve D-100 koridorunun bulunduğu Dilovası OSB’nin hava kirliliğine dair Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın günlük verilerine bakıldığında, standardın çok altında yani temiz havaya sahip olduğu görülüyor. Bu noktada 20-25 yıl önce hava kirliliğinin söz konusu olduğu, ama son yıllarda bacasız sanayinin yoğunlaştığı bölgenin hava kirliliği ile ilgili geçmişten gelen imajının değiştirilmeye ihtiyacı var. 

4. Lojistik altyapı avantajlara gölge düşürüyor

Bölgedeki lojistik altyapı, bölgenin lokasyonundan doğan avantajların yüzde 100’ünü yansıtacak özellikte değil. Bölgede demir yolu var ama bağlantısı yok, kara yolu var ama son derece yetersiz. Bu anlamda sanayiciler, lojistiğe dair problemlerin çözüme kavuşmasını ve geleceğe daha sağlam adımlarla ilerlenmesi için desteklenmeyi istiyor. 

5. Üretim kadar finansal verimliliğe de ihtiyaç artıyor 

Bankaların görevi, sadece uygun koşullarda kredi vermek olmamalı. Finansal verimlilik açısından da firmaları zorlamalılar. Dolayısıyla proses süreçlerinin düzenlenmesi ve üretim verimliliği kadar finansal süreçlerin de düzenlenmesinin önemli olduğuna inanılıyor. 

6. Teknolojik dönüşümü yakalayan alanların desteklenmesi

Devletin bölgede teknolojik dönüşümü yakalayacak sanayi dallarına özel kredi vermesi gerekiyor. Bu noktada Dilovası OSB’de yer alan firmalar, denizi gördükleri için birinci bölgede yer verilerek cezalandırıldıklarını söylüyor. Halbuki beşinci ve altıncı bölgede kullanılmayan teşviklerin bir kısmı, burada teknolojik dönüşümü yakalayan sanayiciler için özel kredilerle kullandırılabilir.

7. Dış ticaret rejiminde ithalat bağımlılığının azaltılması 

Sanayiciler olarak bir araya gelerek sanayisizleşmemeye doğru faaliyet gösterilmesi önemli. Yani ara ham maddelerimizi yapabildiğimiz ne varsa bunları üretebilmek için elimizden gelen bütün argümanları harekete geçirmemiz gerekiyor. Bu noktada söz konusu ham maddeleri Türkiye’de nasıl üretebiliriz diye ayrı ortak akıl platformlarının oluşturulması ve devletten de bu konuda destek beklentisi söz konusu.

8. Arsa fiyatlarının yüksekliği 

Dilovası OSB’nin en önemli sorun başlıklarından biri, parsellerin son derece kıymetli olması. Başka sanayi bölgelerine bakıldığında bu problemin aksi yönde ilerlediği, sanayicilerin parsellerinin kıymetlenmediğinden şikayet ettiği görülüyor. Arsaların değerli olması ise bölgeye yeni yatırımcıların gelmesini sekteye uğratan bir durum olarak yorumlanıyor. 

9. Marka değeri ile ilgili algının tazelenmesi 

Dilovası’nın marka değerinden dolayı sanayiciler burada yatırım yaparken sürekli bürokrasiyi de düşünmek zorunda kalıyor. Bölgenin marka değeri hava kirliliği ile özdeşleştiriliyor. OSB olarak yapısal anlamda büyüyen sanayiciler, yeni lokasyonlarda tesis açacakları zaman Valiliğin kapısını çalmak zorunda kalıyor. Bu noktada da her defasında olumsuz yaklaşımlarla karşı karşıya kalıyor. Dilovası markası ister istemez çok eskilerden kalma bir ön yargı ile karşı karşıya ve bu algının düzeltilmesi bekleniyor.

10. Sosyal çevrenin tekrar tasarlanması 

Dilovası OSB sakinleri sosyal alanları artırarak bölgeyi daha güzel yaşanılabilir bir alan haline getirmek için gayret gösterilebileceğine inanıyor. Tüm bunlara ek olarak sanayiciler; imkanlar doğrultusunda burada 7/24 çalışan bir sanayi kütüphanesi yapılması noktasında hem fikir. Bu tür adımların Dilovası OSB’nin imajını pozitif yönde etkileyeceğine inanılıyor.