Covid-19 ile birlikte ekonominin lokomatif inşaat sektörü ne durumda? Piyasadaki değişimi ve konut stoklarının artışını nasıl çözümleyecekler?

Gayrimenkul ve inşaat sektöründe giderek artan yabancı yatırımcı talebi, 4 ayda kalıcı hale dönüştü. Artış, TÜİK’in açıkladığı kasım satış rakamlarına yüzde 24.4 olarak yansıdı. Pandeminin zor şartları altında yaşanan bu artış, hem sektörümüzün bir başarısı hem de Türkiye ekonomisine duyulan güvenin bir göstergesini oluşturuyor. Başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere yeni ekonomi yönetimimizin uluslararası piyasalara verdiği güven mesajları, karşılık buluyor. Açıklanan reform planları, yatırımcıları ülkemize yöneltiyor. Yabancı yatırımcı, sektörün gücünü ve sağladığı yüksek katma değerin ulaştığı aşamayı çok iyi biliyor. Türkiye’de yaşamak fikri giderek yaygınlaşıyor. Onlara sunduğumuz vatandaşlık hakkı da sektöre yatırımı daha da cazip hale getiriyor. Mülk tutarı sınırının 250 bin dolara çekilmesiyle son 3 yılda 7 bin 312 yabancının sektörümüze 1 milyar 880 milyon dolar yatırım yaparak Türk vatandaşlığı kazandı. Yabancı yatırımcı sayısı,  2017- 2018 döneminde, 1 milyon dolar sınırı nedeniyle 70’te kalmıştı. Yapılan yeni düzenlemenin katkısı hayli büyük oldu. Diğer taraftan, sağlık sistemimizin vatandaşlarımıza tanıdığı haklar dünyanın başka ülkesinde yok. 3’üncü çeyrek büyüme rakamlarının da pozitif bir etkisi yaratmasını bekliyoruz. Kalıcı hale gelen artışın, 2021 yılını da etkisi altına alacağını şimdiden söylemek mümkün. Faiz oranlarındaki yükseliş nedeniyle düşüne geçen yerli satışlarındaki kaybın kapanması açısından da çok önemli bir katkı sağlayacak. Böylece yılı hedeflenen rakamın üzerinde bir satış rakamıyla kapatabiliriz. Lübnanlı ortağımız ile kurduğumuz BOSS4 Gayrimenkul şirketimizin projelerine Katar, Lübnan, Suudi Arabistan, Kuveyt ve İran ülkelerinden talep almayı sürdürüyoruz. Yabancı yatırımcı oranındaki artış, elbette yeni projelerimize yön veren bir etken olacak. Talep artışı, yeni proje ve arazi geliştirme çalışmalarımıza yön verecek.

Pandemi tüm dünya ekonomilerinde bir değişim yarattı. Bu değişim elbette inşaat sektöründe de hissedildi. Pandeminin başladığı ilk aylardaki belirsizlik ortamı sektörü olumsuz etkiledi. Ancak kısa sürede devreye alınan destek paketi ile yatırımcılar bu dönemi bir fırsat olarak gördü. Sektörümüz satış rekorları kırdı. Kredi kullanımındaki artış adeta tavan yaptı. Mevcut durum karşısında stoklarda hızla tükenmeye başladı. Sektörümüzde son zamanlarda yapılan projelerde alt ve üst segmente yönelik projeler öne çıkıyordu. Bu dönemde orta segmente yönelik projelerde de hareketlilik yaşandı. Tüm hedef kitleye hitap eden projelerin satışına yönelik çok önemli bir kazanım elde ettik. Dolayısıyla konut stoğu fazlalığı konusu da pandemi ile çözüme ulaştı diyebiliriz. Azalan stoklar, yeni projelerin gündeme gelmesini sağlayacak. 2021 ve sonrasında yeni projeleri konuşacağız.

İnşaat/Gayrimenkul firmaları 2021 yılında piyasa analizi yaparken nelere dikkat edecek?

Her dönemde en güvenli yatırım aracı olarak görülen gayrimenkul ve inşaat sektörü, bu konumuyla pandemiden en az etkilenen sektörlerden biri oldu. Yapılan araştırmalar da bu dönemde en çok yatırım yapılan yatırım aracının konut sektörü olduğunu gösteriyor. Araştırmalara göre, yatırım memnuniyetinde de sektörümüz açık ara önde gidiyor. Bu dönemde hem yatırımcı hem de proje üretici firmalar açısından ciddi bir hareketlilik yaşandı. Yatırımcı pendemiye rağmen sektöre yatırıma devam etti. Konut geliştiriciler ise bu dönemde inşaat faaliyetlerinde hız kesmedi. Sektörümüzün itibarı yükselişe geçti. Firmalar, yeni dönemi planlarken bu dönemin getirdiği konseptlere ve trendlere uygun proje geliştirmeye yönelecekler. Bu projelerin olgunlaşma süreci hız kazanacak. Pandeminin etkisiyle izole yaşam arayışlarına cevap veren, yaşamın tüm unsurlarını barındıran, yeşil alanı oldukça geniş, bahçeli, balkonlu projeler öne çıkacak. Çünkü pandemi ile işimizi de okulumuzu da eve taşıdık. Sosyal aktivitelerimizi konutumuzun sunduğu imkânlar çerçevesinde gerçekleştirdik. Evimiz, otel olmaktan çıktı, yaşamımızın merkezinde yer aldı. Türk insanında yer edinen ev alma fikri daha da ağırlık kazandı. Bu açıdan bakıldığında sektörümüz hem yatırımcı hem de proje geliştiriciler açısından önümüzdeki dönemde hareketliliğini koruyacak. Firmalar da bu saha analizinden yola çıkarak projelerini geliştirecekler.

Şirketlerin; pandemi sebebiyle 2020 yılında planlanan hedefleri önümüzdeki yıllara ertelemesine neden oldu. Peki pandemiyle birlikte bu gelecek hedeflerinde neler değişti, öncelikleri neler oldu?

2020 yılında planlanan yatırımlar, çöpe atılmadı. Bu yatırım projeleri 2021 yılında, pandeminin yarattığı yeni konut trendleri etrafında yeniden tanımlanacak. Diğer yandan firmaların yatırım planları arasında dijital dönüşüme yönelik yatırımlar da yer alacak. 2021 yılı, tüm Türkiye için tam anlamıyla yeni açılımların başlayacağı bir dönem olacak. İnşaat sektörü de ekonomiye en yüksek katma değer sağlayan sektörlerden biri olarak bu açılımlara büyük değer sunacak.

Pandemi ile birlikte geleceğe daha çok konut taşımak fikri gelişti. Kent vizyonu konusundaki eksiklerimizi tamamlamak, çarpık ve riskli yapılaşmanın önüne geçebilmek için Bakanlığımız da harekete geçti. Bugünden yarını inşa etmek zorundayız. Pandemi ile oluşan yeni konut ihtiyacı beklentisini karşılayan, kentlerin siluetiyle özdeşleşen, içerisinde güvenle yaşanabilecek, yaşamın tüm unsurlarını barındıran projelere ihtiyacımız var. Sektörün geleceği bu ihtiyaçlar doğrultusunda şekillenecek. Firmalar da yeni projelerinde bu yönde bir dönüşüm gerçekleştirmek zorunda. Arz- talep dengesi bu nitelikler etrafında şekillenecek.