Covid-19 ile birlikte Ekonominin lokomatif inşaat sektörü ne durumda? Piyasadaki değişimi ve konut stoklarının artışını nasıl çözümleyecekler?

Sektörümüzde artan yabancı yatırımcı satışları giderek kronikleşti. TÜİK rakamlarına göre, yabancı yatırımcı oranındaki artış, kasımda yüzde 24,4’e ulaştı. Son 4 aylık artışta pandemi ile başarılı mücadelemizin çok büyük bir etkisi bulunuyor. Türkiye’nin her vatandaşına sahip çıkan, koruyan kollayan yaklaşımı, dünya basınında geniş yankı buldu. Yabancı yatırımcı için Türkiye, ekonomik ve siyasi ölçekte yaşananlardan bağımsız olarak, jeopolitik önemi nedeniyle zaten çok önemli bir konumda. Her dönemde yatırım yapılabilir ülkeler arasında ilk sıralarda yer buluyor. Yüzde 6.7’lik 3’üncü çeyrek büyüme oranı ile yatırım potansiyeli açısından çok daha fazla talep görüyor. Burada sektörümüz yabancı yatırımcıya verilen vatandaşlık hakkı ile talepte ilk sırada yer alıyor. Çünkü yatırımcılar, sadece bir projeye yatırım yaparak yetinme taraftarı değil. Onlar, Türkiye’de yaşamanın ve iş yapmanın yollarını arıyor. Eskiden kiralama amaçlı yapılan yatırımlar satın alma ve ikamet etme amaçlı yapılıyor. Bunun da yolunun sektörümüze yatırımdan geçtiğini çok net farkındalar. Türkiye’nin krizlerle başa çıkan üstün kabiliyeti de yatırımcıya güven veriyor. Yakın zamanda meclise getirilecek reforma paketleri, henüz detayları açıklanmadan yatırımcıda yatırım iştahı yaratmaya yetti. Dolayısıyla önümüzdeki günler çok verimli olacak diyebiliriz. Bugün dünyanın hemen her noktasından yatırımcı alıyoruz. Yarın bu sayı katlanacak. Çünkü yatırımcı için güven ve huzur unsurları çok önemli. Bu iki unsuru daha da kalıcı hale getirecek reformlar açıklandığında talep, 2’ye katlanabilir. İç piyasada faiz oranlarındaki yükseliş, yatırım iştahını azalttı. Burada iç piyasanın yeniden hareketli günlere geri dönebilmesi için faiz indirimine ihtiyacımız var. Yerli satışlarındaki düşüş, yılsonunun totaline baktığımızda yıla eksi olarak yansımayacak. Yabancı yatırımcı, yılsonu bilançosuna en büyük kazanımı sağlayacak. 2020 yılının başrol oyuncuları yabancı yatırımcılar olacak. Önümüzdeki dönemde beklediğimiz olumlu gelişmelerin etkisini 2021 yılında hepimiz göreceğiz.

Pandemi ile birlikte yürürlüğe giden destek paketi, tüm hedef kitlede bir satın alma eğilimi oluşturdu. Çünkü yatırımcı son 15 yılın en büyük fırsatını yakaladı. Şu aşamada konut stoklarında bir artış olduğunu söyleyemeyiz. Aksine sektörümüzün tarihinde görülmemiş satış rakamlarını elde ettik. Bu sayede azalan stoklar, önümüzdeki dönem için yeni konut ihtiyacını beraberinde getirecek. Buradan yola çıkarak, özellikle orta gelir grubunu hedef alan projelere ihtiyacımız olduğunu söyleyebiliriz. Pandemi döneminde ofislerin eve taşınması konut yatırımını daha da değerli kıldı. Yeni dönemde pandeminin etkisiyle geniş balkona ya da bahçeye sahip olan, yeşil alanı bol, sosyal donatı alanları zengin ve genel olarak orta gelir düzeyini hedefleyen projelerle karşılaşacağız.

İnşaat/Gayrimenkul firmaları 2021 yılında piyasa analizi yaparken nelere dikkat edecek?

Pandemi, sektörün gidişatına yön verecek. Bu dönemde ağırlık kazanan dijitalleşme yatırımları, piyasaya yön verecek. Diğer yandan azalan stoklarla da pandemi koşullarına uygun, izole yaşam sunan projelerin yatırımları hız kazanacak. Çünkü pandemi ile yatırım kalemi oluştu. Bugün dijital kanallarımızı açık tutmak, mevcut ve potansiyel müşterilerimize sadece satış ofislerimizle değil, online olarak da ulaşmak mecburiyetindeyiz. Yeni dönem, pandemi süreci içinde ayakta kalabilen şirketler için oldukça verimli geçecek. 2021 yılı, inşaat faaliyetlerinde firene basmayan, yatırımcılara söz verdiği tarihte teslimlere başlayan ve yeni proje geliştirmeye odaklanan şirketlerin dönemi olacak. İzole yaşam trendi, yeni konut yatırımlarına yön verecek. Bu trend, merkezi lokasyon arayışlarını da genişletecek. Yatırımcılar için ana kıstas, şehrin merkezinde, yüksek katma değer ve izole yaşam olacak. Pandemi döneminde geniş balkon, yeşil alan ve bahçe arayışı oluştu. Bu arayış devam edecek. Konut geliştiriciler de bu arayışa cevap verebildikleri müddetçe markalarını yarınlara taşıyabilecekler.

Şirketlerin; pandemi sebebiyle 2020 yılında planlanan hedefleri önümüzdeki yıllara ertelemesine neden oldu. Peki pandemiyle birlikte bu gelecek hedeflerinde neler değişti, öncelikleri neler oldu?

Pandemi, ile ağırlıklı olarak fiziksel koşullarda, satış ofislerimiz aracılığıyla yapılan satışlar,  online ortama taşındı. Bu bize ciddi avantajlar sağlasa da mevcut projelerin geliştirilmesi sürecini de beklemeye aldı. 2021 yılı bu projelerin olgunlaştığı bir dönem olacak. Sektör paydaşları olarak bizler bu süreçte yeni yatırımlarımızı planlama konusunda önemli bir zaman kazandık. Pandeminin yarattığı belirsizlikler ortadan kalktıkça, proje üretimi eski formunu kazanacak. Hatta bu yönde ciddi bir hızlanma yaşanacak. Yakın zamanda yaşadığımız depremleri de dikkate alarak değerlendirdiğimizde, kentsel dönüşüm yönündeki çalışmalar da hız kazanacak. 2020’nin sonuna geldiğimiz bu günlerde yeni bir açılım döneminin arifesindeyiz. Türkiye’nin kentsel açıdan yeniden dönüşümünün startını veriyoruz. Bakanlığımızın gündeminde 5 milyon konutun dönüşümü yer alıyor. Bu dönüşüm ve geliştirilecek yeni projeler; hem deprem gerçeği, hem de pandeminin yarattığı trendler etrafında gerçekleşecek.