Basınçlı hava, bugün endüstriyel üreticiler için toplam enerji maliyetinin önemli bir bölümünü oluşturuyor. Bazı tesislerde bu oran yüzde 40’lara kadar çıkabiliyor. Dolayısıyla basınçlı hava konusunda gerçekleştirilecek enerji tasarrufu da hem fabrikaların toplam enerji tüketimine hem de CO2 emisyonları üzerinde olumlu etki yaratacak. Atlas Copco Kompresör Tekniği, kompresörlerin seçiminden kullanılmasına ve bakımına kadarki tüm süreçlerinde enerji tasarrufu elde etmenin yol haritasını açıkladı.

“Düzenli Denetimden Geçmeli”

Atlas Copco Kompresör Tekniği Endüstriyel Hava Bölüm Müdürü Sercan Pulak, tasarrufta öncelikle ihtiyaçların doğru belirlenmesi ve buna göre kompresör seçilmesinin ilk ve en önemli adım olduğunu belirtti. Pulak, ayrıca enerji verimliliğini sağlamak için her basınçlı hava sisteminin düzenli olarak denetimden geçmesi gerektiğini vurgularken, bunun önemini ise şu sözlerle açıkladı: “Basınçlı hava, fabrikada en yüksek enerji tüketimi sağlayan kalemlerden biridir. Bu nedenle tasarruf için analize buradan başlanmalıdır. Basınçlı hava sisteminin ne kadar fazla enerji tükettiğini düzenli yapılacak denetimlerle tespit etmek mümkündür. Basınçlı hava sistemi denetiminin ana amacı verimsiz noktaları tespit ederek iyileştirmektir. Denetim sayesinde yapılan iyileştirmeler ile sistem performansı arttırabilir, üretim kalitesi ile kapasitesi iyileştirebilir ve sistemdeki diğer ekipmanların ömrü uzatabilir. Her basınçlı hava sistemi düzenli olarak denetimden geçmeli, kötü işleyen ve iyileştirmeye açık olan taraflar gözden geçirilmelidir.”

Sercan Pulak, denetim gerektiren durumları da şöyle özetledi: “Basınçlı hava sistemi çok sık ve öngörülemez şekilde dalgalanıyorsa, elektrik faturası nedeni bilinmez şekilde artıyor veya azalıyorsa, sistem olması gerekenden daha sık şekilde tamir gerektiriyorsa ve tesisatta kaçaklar olduğundan şüphe ediliyorsa en kısa sürede bir uzmana danışarak sistemi denetime almak gerekir. Bununla birlikte, yakın zamanda iyileştirilen veya bir seneden uzun süredir denetime alınmayan basınçlı hava sisteminin de bir uzman tarafından incelenmesi gerekir.”

Enerji Tasarrufu İçin 10 Altın Öneri

1- Boşta çalışma süresi azaltılmalı:  Boşta çalışmaya devam eden kompresör, tam yükte çalışırken tükettiği enerjinin yüzde 25’ini kullanmaya devam eder. Bu nedenle boşta çalışma süresi azaltılmalı, kompresör kullanılmadığı durumlarda durdurulacak şekilde ayarlanmalıdır.

2- Hava kaçakları giderilmeli: Hava kaçakları çok büyük enerji kaybıdır. Basınçlı hava tüketiminin yaklaşık yüzde 20’lik bir kısmı kaçaklar nedeniyle kaybedilebilmektedir. Bu nedenle sistemdeki tüm kaçaklar tespit edilmeli ve onarılmalıdır.

3- Basınç bandı azaltılmalı: İhtiyaç oranında basınçla çalışılmalıdır. Basınçtaki her 1 Bar’lık azalma, enerji tüketimini yüzde 7 oranında azaltır.

4- Atık ısı geri kazanılmalı: Kompresör, havayı basınçlandırırken ısı üretir. Bu enerjinin yüzde 70 ila yüzde 94’ü geri kazanılabilir, işletmede sıcak su ve ısıtma için kullanılabilir. Bu sayede daha düşük işletme maliyetleri ve CO2 emisyonu elde edilmesinin yanı sıra karbon ayak izi de azaltılabilir.

5- Kompresör boyutu doğru seçilmeli: İhtiyaçlar doğru tespit edilerek kompresör seçilmesi önemli. Bir kompresörün toplam sahip olma maliyetinin yüzde 70’i enerjiye harcandığından, doğru seçim yapılması maliyetin önemli ölçüde azaltılmasını sağlar.

6- Doğru kompresör teknolojisi tercih edilmeli: Yağsız hava teknolojisi; pahalı filtre değişiminin azaltılmasına, yağ kondens arıtma maliyetinin düşürülmesine ve filtrelerdeki basınç düşüşünden kaynaklanan enerji kaybının azaltılmasına yardımcı olur.

7- Değişken devirli kompresörler düşünülmeli: Yalnızca gerektiği zaman basınçlı hava ürettiği için değişken devirli bir kompresör kullanılması durumunda yüksek miktarda tasarruf elde edilebilir. Değişken devirli kompresör, sabit hızlı kompresöre oranla ortalama yüzde 35 enerji tasarrufu sağlar.

8- Hava denetimi gerçekleştirilmeli: Basınçlı hava tüketiminin söz konusu olduğu işlemlerde asla varsayımlara dayanılarak hareket edilmemelidir. Verimliliğin nasıl artırılacağının tespit edilebilmesi için sistemin bir değerlendirmeye veya denetime tabi tutulması gerekir.

9- Modern basınçlı hava ekipmanlarının avantajları kullanılmalı: Basınçlı hava ekipmanını en son teknolojiye uygun olarak değiştirmek veya güncellemek, enerji tüketimini dörtte bir oranında azaltabilir.

10- Düzenli bakım yaptırılmalı: Hem yeni hem de eski kompresörler için düzenli bakım uygulaması büyük önem taşır. Düzenli bakım; performansı artırırken, enerji maliyetlerinin de düşmesine yardımcı olur.