İnşaat sektörü dünyada zor bir süreçten geçiyor. 42 ülkeyi içeren uluslararası inşaat pazarı anketine göre, yüksek enflasyon ve tedarik zincirinden muzdarip olan sektörün yüzde 62’si önümüzdeki yıl tedarik zincirinde bir iyileşme beklemiyor. Çalışmayı değerlendiren ABD merkezli en büyük inşaat firması Turner’ın Türkiye Direktörü Mehmet Sami Kılıç, inşaatçıların birçok cephede ters rüzgarlarla boğuştuğunu belirtirken, ABD gibi ülkelerde inşaat maliyetlerinin 50 yılın zirvesine çıktığını açıkladı. Mehmet Sami Kılıç, “Türkiye’de de artış oranı 2’ye katlanan inşaat maliyetleri projeleri ve inşaat planlamalarını etkiliyor” yorumunu yaptı.

İnşaat sektörü dünyada zorlu bir süreçten geçiyor. Pandemi, Çin’de kilitlenme ve Ukrayna savaşına bağlı olarak küresel tedarik zincirindeki aksama, küresel inşaat piyasalarında artan maliyetler, buna karşın hızlı büyüme gösteren talep karşısında sektör çeşitli sıkıntılar yaşıyor.

İnşaatçılar Gelecek Yıl İçin İyimser Değil

Bağımsız bir emlak ve araştırma kuruluşunun 88 küresel pazarı içeren Uluslararası İnşaat Pazarı 2022 Araştırması, sektörün gelecek 12 ay için sorunların çözümü konusunda çok iyimser olmadığını ortaya koyuyor. Araştırmaya göre, 88 pazarın yüzde 90’dan fazlası tedarik zinciri kesintilerinin yerel inşaat pazarları üzerinde yüksek etki yarattığını kabul ederken, yüzde 38,6'sı önümüzdeki 12 ay içinde tedarik zincirinin aynı kalacağını ve yüzde 23,9'u da daha zayıflayacağını öngördü. Ayrıca artan inşaat maliyetlerinde de gevşeme beklenmiyor. Ankete göre, şehir pazarlarının yüzde 30,7'si, 2022 için inşaat sektöründe yüzde 10 veya daha fazla enflasyon bekliyor ve maliyetlerde herhangi bir düşüş beklenmediğini dile getiriyor.

ABD’de Maliyetler 50 Yılın Zirvesinde

Çalışmayı değerlendiren Turner Türkiye Direktörü Mehmet Sami Kılıç, inşaatçıların birçok cephede ters rüzgarlarla boğuştuğunu belirtirken, ABD gibi ülkelerde inşaat maliyetlerinin 50 yılın zirvesine çıktığını açıkladı. Mehmet Sami Kılıç, “ABD İstatistik Bürosu’nun verileri, inşaat maliyetlerinin 2021 yılında yüzde 17,5 arttığını gösteriyor. Bu; 1970'ten bu yana yıllık olarak yaşanan en büyük artış olarak gösteriliyor.

Örneğin MEP ekipman üreticileri fiyat artışlarını yayınladı. Son açıklamalara göre dolar bazında artış +%10 ila +%25 aralığındaydı. 2022 yılı başında bazı hammadde fiyatlarında düşüş olmasına rağmen artan talep, kısıtlı fabrika kapasiteleri, artan yurtiçi ve küresel maliyet, ulaşım gibi maliyetler bu artışa neden oldu. Fabrika kapasitelerinin bu yıl azalması beklenmiyor ve hatta 2023'ün ilk çeyreğine kadar uzanması bekleniyor.

Elektrik ve mekanik ekipman için teslim süreleri çoğu ürün hattında artmaya devam ediyor. Elektrik ekipman üreticilerinin eşi benzeri görülmemiş bir imalat süresi sorunu önümüzde mevcut. Bunun nedeni sadece parça kıtlığı değil, aynı zamanda pazar talebinin fazlalığı. Nitekim Uluslararası İnşaat Pazarı Araştırması 2022 sonuçları da dünyada inşaat yapılacak en pahalı şehirlerin ABD’de olduğunu gösteriyor.” dedi.

New York, Boston ve San Francisco gibi şehirlerin listenin ilk 3 sırasında olduğunu anlatan Mehmet Sami Kılıç, “Örneğin New York’ta metrekare başına maliyet $9,136 olarak hesaplanmış ancak rakamlar sadece ABD’de yüksek değil. Örnek vermek gerekirse Avrupa şehirlerinden Münih ilk 10’da yer almıyor ama maliyet $4,760, Frankfurt’ta maliyet $4,282, Amsterdam’da ise $4,549 seviyesinde bulunuyor.” dedi.

Türkiye’de de Maliyetler Bir Yılda İkiye Katlandı

Araştırmaya Türkiye pazarının dahil edilmediğini belirten Mehmet Sami Kılıç, TÜİK rakamlarına göre Türkiye’de de inşaat maliyetlerinin bir yılda (Nisan itibariyle) yüzde 106,60 artış gösterdiğini belirtti. Turner Türkiye Direktörü Kılıç, bir yılda ikiye katlanan inşaat maliyetlerinin tüm projeleri ve inşaat planlamalarını etkilediğini söyledi.

COVID-19'un ilk etkisinden kurtulan inşaat pazarının şimdi de Ukrayna Savaşı ve Çin'deki kilitlenmelerden dolayı belirsizlik yaşadığını anlatan Turner Türkiye Direktörü Mehmet Sami Kılıç inşaat maliyetleri ile ilgili olarak şu değerlendirmede bulundu:

“İnşaat maliyetleri çimento, kereste, boya, elektrikli ekipman ve plastik gibi malzeme kıtlığından etkileniyor, buna karşılık pek çok gelişmiş pazarda konut inşaatı ve yenileme talebi hızla artıyor. Çelik, bakır, nikel, ham petrol ve petrokimya üretiminin tümü 2021'de düşerken talep arttı ve bu da bazı fiyatları rekor seviyelere çıkardı. ABD çeliği fiyatı 2020'de yaklaşık $700/tondan 2021 sonunda $2,000/tona çıktı. Emtia fiyatları Mayıs 2022 itibariyle bir miktar gerilerken, uzun vadeli ortalamaların oldukça üzerinde kalmaya devam ediyor.”

İnşaat sektörünün önümüzdeki 12 ay için maliyetlerde bir gevşeme olmayacağı senaryoları üzerine planlarını yapması gerektiğini anlatan Mehmet Sami Kılıç, bu nedenle şantiyelerde malzeme yönetiminin doğru olması gerektiğini belirterek, israfı önleyen yalın inşaat teknikleri ve BIM benzeri araçların yaygınlaştırılmasını önerdi.