Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM), asgari ücretin konut fiyatlarını ve kiralarını ne ölçüde karşıladığına dair bir araştırma yayınladı. ‘Asgari Ücret Konut Fiyatlarını ve Kiraları Ne Ölçüde Karşılıyor?’ başlıklı araştırma sonucuna göre asgari ücretin barınma maliyetini karşılama oranı yıllar içerisinde geriledi. Özellikle geçtiğimiz son iki yıl içerisindeki düşüş dikkat çekiyor.

Araştırmada, asgari ücret ile ucuz konut piyasasında, 90 metrekarelik bir konutu satın almanın ya da kiralamanın yıllar içerisindeki değişimi ölçüldü. Seçilen temsili konutun satın alınması için gereken aylık asgari ücret tutarının Haziran 2020’de 61 ay olduğu hesaplandı. Ancak son iki yılda bu tutar hızla artarak Ağustos 2022’de 108 aya yükseldi.

“Konuta Erişim İki Yılda 2 Kat Zorlaştı”

Temsili konutun aylık kirasının ise Ocak 2021’de asgari ücretin yüzde 50’isi ile karşılandığı ölçülürken bu oranın Ağustos 2022’de ise yüzde 92’ye yükseldiği hesaplandı. Yani iki yıl önce ucuz konut piyasasında 90 m2’lik bir konutu yaklaşık 65 aylık asgari ücret ile satın almak olanaklıyken bugün aynı konuta sahip olmak için en az 110 aylık asgari ücret gerekiyor. Bu orana göre düşük ortalama ücrete çalışanların ortalama bir konuta sahip olabilmelerinin iki yıl öncesine kıyasla neredeyse iki kat daha fazla çalışması gerekiyor.

“Asgari Ücretlinin Konut Satın Alması İçin 110 Aylık Asgari Ücret Gerekiyor”

Araştırma verilerine göre 2017 Eylül ayından 2020 Mayıs ayına kadar konut fiyatının artış hızı oldukça düşük kaldı ve ortalama konut fiyatı 127 bin TL’den başlayarak yaklaşık 143 bin TL’ye yükseldi. Haziran 2020’den itibaren kamu bankalarının başlattıkları düşük faiz oranlı konut kredi kampanyası ile konut fiyatlarındaki artış hızlandı. Bu hızlanma 2021 Aralık ayına kadar devam etti ve ortalama ucuz konut fiyatı yaklaşık 289 bin TL’ye yükseldi. Daha sonra dolar kurunun ve enflasyonun yükselmesiyle konut talebindeki fiyatlardaki artışın hızla yükselmesine sebep oldu. 2021 Aralık-2022 Ağustos arasındaki dönemde konut fiyatlarının artış oranı yaklaşık yüzde 106 oldu. 2022 Ağustos verilerine göre 90 metrekarelik ucuz bir konutun ortalama fiyatı 594 bin TL’ye çıktı. 2017 Eylül döneminde bir asgari ücretlinin konut sahibi olabilmesi için yaklaşık 90 aylık kazancı biriktirmesi gerekirken bugün aynı konuta sahip olmak için en az 110 aylık asgari ücret gerekiyor.

Araştırmada hanelerin gelir düzeylerinin çoğunlukla uygun barınma şartlarına erişimi kısıtladığı belirtildi. Bu kısıtlamanın özellikle mal ve hizmet fiyatlarının arttığı bir ortamda düşük gelirli hanelerde daha belirgin hale geldiğine dikkat çekildi.