Gözlem Yapı Denetim: “Teknoloji ve Avrupa Fonlarından Yararlanarak Geleneksel İnşaat Sistemimiz Değiştirilmelidir”

Gözlem Yapı Denetim hakkında bilgi alabilir miyiz?

Şirketimiz ilk önce 595 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 18.04.2001 tarihinde kurulmuş olup, ilgili kararnamenin iptal edilmesiyle şirketimiz bugünkü şeklini 13 temmuz 2001 tarih ve 24461 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 4708 sayılı yapı denetim kanunu ile yapı denetim komisyonuna 196 dosya no ile bağlanmış ve yasal prosedürünü tamamlamıştır. Şirketimiz çalışma alanını Aydın ili merkez ilçede yoğunlaştırmış, il dışında şube açmamıştır. Merkez ilçe dışında da sayılı olarak inşaat denetimi yapmaktadır. Kurucu üyelerimizin her biri mesleğinde en az 25-30 yıllık proje, şantiye ve bürokrasi tecrübesi olan mimar, inşaat, elektrik, makine mühendisliği eğitimi almış elemanlardan oluşmaktadır.Ayrıca jeoloji ve jeofizik mühendislerinden  danışman olarak bilgi alışverişinde bulunulmaktadır. İnşaat sektörü ticari alanda ekonominin lokomotifi olmuştur. Lokomotifin güçlü olması güçlü denetimden geçer.Güçlü denetimde güçlü mimar ve mühendislerle gerçekleşir. Yapı denetim kurucuları alanlarında bilgili olmalıdırlar. Sorunlar çözülebilsin, olumsuz yapılar ortaya çıkmasın, kaliteli üretim yapılsın amacıyla kurucularımız dört  ayrı meslekten seçilerek bugünlere gelinmiştir. 4708 sayılı yapı denetim kanununa bağlı olarak yayınlanan yönetmelik değişiklikleri ve genelgelerle kurulduğumuz ilk yıllarda yaklaşık 5-6 sene Aydın ilinde,şirket bünyesinde zaman zaman 50’ye yakın mühendis  bulundurulmuştur. Daha sonraları İlde yapı denetim şirketlerinin sayılarının artması ve yenilenen yönetmelik değişiklikleri nedeniyle hali hazırda 4 kurucu üye ve 16 adet mühendis ile faaliyetine devam etmektedir. Yaklaşık 10 yıldır kesintisiz olarak yapı denetim alanında faaliyetini sürdüren firmamız, geçmiş yıllarda aydında faaliyet gösteren kurumlar vergisi alanında ilk 10’a giren firmalar arasında bulunmaktadır. Ülkede bu alanda hizmet sektöründe bir katma değer yarattığımız için övünç duymaktayız.

Gözlem Yapı Denetim'in yer aldığı projeler nelerdir?

Aydın ili tarımsal ve turizm sektörü ile ünlenmiş bir kenttir. Sahil kısımları turizm amaçlı ikinci konut tabir edilen yazlık konutları ile yapılaşmasını sürdüren bir kent niteliğindedir. Sanayi yapıları az gelişmişliğin ürünü olarak sayılı niteliktedir. 5 yıllık ruhsat süresi içinde  yapımı devam eden ve tamamlanan organize sanayi ticari ve konut sektöründeki inşaatlarımıza ait bilgilerden bazılarını şu şekilde belirtebiliriz. Organize sanayi bölgesindeki yapılar: Pekpan (Umurlu OSB), Yüksel Beton Güçlendirme vb. Ticari amaçlı yapılar: Aydın Kipa, Güzelçamlı Akbulut Otel, Körfez Dersanesi ve konut yapıları: Sait Begeç İnşaat (Kozdibi), Emlek İnşaat, Özcan İnşaat.

Türkiye'de yapı denetim sistemi uygulamalarına dair görüşlerinizi alabişir miyiz?

Yapı denetim sistemi Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın Teknik Araştırma ve Uygulama Dairesi'ne bağlı olarak, Yapı Denetim Komisyonu'nca hizmet vermiş, daha sonraları yapılan değişiklik ile Yapı İşleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı olan yapı denetim komisyonu, 19 ildeki yapı denetim kuruluşlarının işlemlerini denetlemiş ve tüm verileri merkezi bilgisayarlara aktarmıştır. 05/02/2008 tarihinde yapılan bir değişiklik ile bürokratik işlemler ve evrak akış işleri il merkezi belediyelere, Bayındırlık ve İskan Müdürlüklerine verilerek veri aktarımı kısmen azalmıştır ancak kullanılan bilgisayarlara virüs girmesiyle zaman zaman arızalar olmakta, veri girişlerinde zorluklar yaşanmaktadır. Sistemde kayıtlı olmayan yapıların ruhsatlarının yenilenmesi, bilgisayar ağının yeterince gelişmemiş olması, yeni veri girişlerinde zorluklar doğurmaktadır.Bu işlemlerinin basitleştirilmesi gerekmektedir.

Denetimlerin sadece 19 ille sınırlı olması konusunda görüşleriniz nelerdir?

Bilindiği üzere Türkiye'miz bir deprem ülkesidir. Avrupa'da 1930’lu yıllarda hazır beton uygulaması yapılırken Türkiye'de 2000’li yıllarda hazır beton uygulamasına geçilmiştir. Yapı Denetim sisteminin ilk olarak 19 ilde uygulanması konusunda Bakanlık bünyesinde değerlendirme yapılarak Kuzey Anadolu fay hattı ile Ege bölgesindeki etken fay hatları, belediye teknik elemanları ve inşaat sektöründeki gelişmeler dikkate alınmıştır. Yetkililerden aldığımız bilgiler ve de toplantılarda tarafımıza aktarılan söylemlere göre 19 ildeki denetim bilgilerinin tam olarak olgunlaşmamış olması, teknolojiden yararlanmanın sınırlı olması ve bürokrasi işlemlerinin tam olarak çözülememesi nedeniyle yapı denetim sistemi 19 ille sınırlandırılmıştı.

Yapı denetim sektörünün sorunları genel olarak sizce nelerdir?

Uygulanan sistemde kağıt üzerindeki sözleşmede mal sahibi ile yapı denetim  şirketi arasında imzalanmaktadır. Ancak para alışverişi ve yapsat düzeni nedeniyle müteahhit ile yapı denetim şirketleri arasında parasal ilişki olmaması sebebiyle sistem layıkıyla işlememektedir. Müteahhitlik sistemi ve vergi usul kanunu sistemi tekrar tanımlanmalı cezalar arttırılmalıdır. 3194 sayılı imar kanunu ve yönetmelikleriyle ruhsata bağlanmış yapılar ile yapı denetim sistemiyle ruhsata bağlanmış olan yapıların durumlarını açıklayan net genelgelerle, tüm belediyelerin imar müdürlükleri ve yapı denetim şirketleri arasındaki sorunlar biran önce çözümlenmelidir. 2001’den önceki yapılar 4’lü TUS ile çözümlenmelidir.

Belediyelerle yaşanan finansal sorunlar, sektörde yaşanan finansal sorunlar hakkında görüşlerinizi alabilir miyiz?

Belediyelerde teknik eleman eksikliğinden dolayı değişik mesleklerden olan teknik elemanların kanun ve yönetmeliklerin yorumlarını farklı şekilde yapması nedeniyle denetimde farklı uygulamalar olmaktadır. Bunlar önlenmelidir. Vergi kanununda yaşanan sık değişikliklerle, ½ KDV uygulaması ve  damga vergisi uygulaması nedeniyle, her belediye ve il özel idaresinde farklı uygulama olmaktadır. Vergi denetimlerinde yapı denetim şirketleri usulsüzlük cezası ile cezalandırılmaktadır. Bunların açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.

4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu'nun eksik yönleri sizce nelerdir?

Proje müellifleri ile yapı denetim şirketi bağları kuvvetlendirilmelidir. Denetimde müelliflerin eksik ve hatalı uygulamalarını düzelten birim “yapı denetim şirketleri” olmamalıdır. 3194 sayılı imar kanununda belirtilen TUS metrekare denetimi ile yapı denetim uygulama yönetmeliğindeki metrekare denetimleri arasındaki farklar giderilmelidir. Belediyelerde teknik eleman güçlendirilmeli, mal sahibi müteahhit dengesi yeniden belirlenmeli, belirli metrekaredeki yapılar ve eski yapıların durumları tekrar gözden geçirilmeli, gecekondu yapı blokları ile kaçak yapı  blokları tekrar tanımlanmalıdır. Güçlendirmeler tekrar irdelenmeli, zemin güçlendirmeleri de dikkate alınmalıdır. Belediyeler yapı denetim şirketi ile birlikte denetimlerini yapmalı, belediye teknik elemanlarının imzaları sadece hak ediş ödemelerinde olmayıp çeşitli tutanaklarda da olmalıdır. Yasal düzenlemelerle adli ve cezai tedbirlerle yapı denetim düzenlemeleri mutlaka bir yerde kırılır. Ticari ve piyasa ekonomisi güçlenmedikçe, halkımızın inşaat yapma sistemi değişmedikçe, rant ekonomisi yaratılmadıkça, yapı yapma ve banka düzenlemeleri, sigorta sistemi geliştirilmedikçe, herkes üzerine düşen görevi yerine getirmedikçe yapı denetim sistemi gelişemez.Teknolojiden ve Avrupa fonlarından yeterince yararlanmaktayız. Tüm bu çalışmalarla geleneksel tip inşaat sistemi değiştirilmelidir.

Kaynak: İnşaat & Yatırım Dergisi